Geen verdriet, leed, jaloezie of enige vorm van negatieve emotie of wat dan ook.
Geschreven door Zainab bint Younus voor al-Jumuah magazine.
Vertaald en aangevuld door ‘Abdoellaah Bekx voor www.uwkeuze.net.
Waarlijk, alle lof is voor Allah. Wij prijzen Hem, zoeken Zijn hulp en vragen Hem om vergeving. Wij zoeken toevlucht bij Allah tegen het slechte in onze zielen en het slechte van onze handelingen. Wie Allah leidt, er is niemand die hem kan misleiden; en wie Allah laat dwalen, er is niemand die hem kan leiden. Ik getuig dat er geen God is die het recht heeft om aanbeden te worden behalve Allah, Hij heeft geen deelgenoten, en ik getuig dat Moh’ammed Zijn dienaar en boodschapper is. Voorts:
Dit artikel bevat de volgende hoofdstukken:
– Inleiding
– Menselijke vrouwen vs. al-h’oor al-‘iyn
– Voor de gelovige vrouwen…
– Is al-Djennah genderspecifiek?
– Een eeuwige ervaring
– Er is geen patriarchaat (mannelijke dominantie) in al-Djennah
– Te mooi voor woorden
– Relevante artikelen
“En er zijn h’ooroen ‘iyn (vrouwen van het Paradijs met grote mooie ogen – hemelse bruiden). Lijkend op goed beschermde parels.”
[Nederlandstalige interpretatie van soerat al-Waaqi’ah (56), aayah 22-23.]
Inleiding
ER ZIJN MAAR WEINIG AAYAAT (KORANISCHE VERZEN) DIE zo veel emotionele opschudding teweegbrengen als de aayaat die de h’oor al-‘iyn omschrijven: die bovenaardse vrouwen die geschapen zijn om voor eeuwig in al-Djennah (het eeuwige Paradijs) te verblijven, zonder een stap gezet te hebben in de doenyaa (het wereldse).
De Koran omschrijft deze vrouwen gedetailleerd, naast de andere genoegens van al-Djennah. En terwijl vele moslimmannen dolblij zijn met deze verzen en ze vaak herhalen en benadrukken, vinden vele moslimvrouwen ze een bron van ongemak en zelfs emotionele pijn.
Het is maar al te gemakkelijk voor anderen om te reageren met: “Je moet de Koran accepteren en tevreden zijn met de Woorden van Allah.” Hoewel dit theoretisch correct klinkt – tenslotte is elke gelovige verplicht om de goddelijke openbaring te accepteren als zijnde de ultieme bron van waarheid, rechtvaardigheid en wijsheid – richt deze benadering zich niet tot de menselijke realiteit. Het is de menselijke aard om zich af te vragen. En waarlijk, de Koran zelf erkent dit, reageert hierop en moedigt zelfs vele malen aan een nieuwsgierige instelling te hebben. Maar de Koran en de Soennah presenteren ook een methode om te reageren op dergelijke vragen, met aandacht voor emoties alsook feiten.
Helaas is er een neiging naar een verharde houding als het gaat om een bespreking van de h’oor al-‘iyn (vrouwen van het Paradijs, hemelse bruiden), vooral bij het reageren op de emoties die vrouwen uiten aangaande hen. In plaats van voldoende tijd te nemen om proberen te begrijpen waarom zo veel vrouwen zich ongemakkelijk voelen, het standaard antwoord is er vaak een van berisping. ‘Maak je zorgen om zelf al-Djennah binnen te mogen,’ antwoorden sommigen; ‘Wees goed voor jouw echtgenoot, en jij zult beter zijn dan de h’oories,’ zeggen anderen.
Al deze antwoorden missen echter volkomen het punt en dragen weinig (of niets) bij aan het voorzien van de geruststelling die vrouwen zoeken.
“Waarlijk, Allah doet geen onrecht aan, zelfs niet gelijk het gewicht van een stofdeeltje…”
[Nederlandstalige interpretatie van soerat an-Nisaa-e (4), aayah 40. Toegevoegd door de vertaler.]
Menselijke vrouwen vs. al-h’oor al-‘iyn
VELE DISCUSSIES OVER DE H’OOR AL-‘IYN WORDEN op zo’n manier geformuleerd alsof zij rivalen of zelfs vijanden zijn voor de gelovige menselijke vrouwen. Het is dan ook helemaal niet vreemd dat daardoor sommige moslimvrouwen zich vijandig voelen jegens hen en zich afvragen hoe ‘perfect’ al-Djennah (het Paradijs) is.
Bij zowel klassieke geleerden als hedendaagse imams is er een duidelijke focus om de h’oor al-‘iyn in detail te beschrijven – vaak niet naar verhouding tot de vele, vele andere beloningen en eigenschappen van al-Djennah die in de Koran en de Soennah genoemd zijn. Van de witte kleur van hun huid tot hun grote, donkere ogen, hun maagdelijkheid en hun welgevormde boezems #1; mannen worden over het algemeen zeer enthousiast wanneer over de h’oories gesproken wordt. Helaas formuleren zij deze beschrijvingen ook in tegenstelling tot menselijke vrouwen. Een algemene opvatting is dat de h’oories ‘beter’ zijn dan menselijke vrouwen, want zij ervaren geen ‘vieze’ lichaamsfuncties zoals urineren, afscheiding, menstruatie, baren van kinderen enzovoort. #2
[ #1 Noot van de vertaler: Allah de Meest Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “En maagden met welgevormde boezems, gelijk in leeftijd.” [Soerat an-Nabaa-e (78), aayah 33.] Dit woord is echter niet bedoeld als een erotische, fysieke omschrijving van enig deel van het vrouwenlichaam, om begeerten op te wekken. De reden om dit woord te gebruikt is niet om de grootte of vorm van de boezems te omschrijven, maar om de jeugdigheid van vrouwen te benadrukken, alsook haar kuisheid en eerbare status. Imam az-Zadjdjaadj, een van de toonaangevende geleerden op het gebied van de Arabische taal, zegt: “De uitdrukking “wa kawaa’ib atraaban” (hier vertaald als ‘en maagden met welgevormde boezems, gelijk in leeftijd’) betekent dat zij allemaal dezelfde leeftijd hebben, namelijk het hoogtepunt van jeugdigheid en schoonheid.” (Einde citaat uit Ma’aanie al-Qor-aan wa I’raabihie, 4/338.) Voor meer uitleg, zie islamqa.info/en/answers/193409. En Allah weet het het best. – Einde noot.]
[ #2 Noot van de vertaler: deze opvatting is incorrect. Allah de Meest Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “…en voor hen zijn er daarin gelouterde echtgenotes….” [Soerat al-Baqarah (2), aayah 25.] In at-Tefsieroe al-Moeyassar wordt hierover gezegd: “Echtgenotes die gelouterd zijn van alle soorten fysieke onreinheden, zoals urine en menstruatie, en van alle soorten figuurlijke onreinheden, zoals het liegen en slecht gedrag.” (Einde citaat uit at-Tefsieroe al-Moeyassar van een groep geleerden, onder toezicht van sheikh Saalih’ ibn ‘Abdel-‘Aziez ibn Moh’ammed Aal ash-Shaykh.) Imam Ah’med leverde over van Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hem zijn) die verhaalde dat de boodschapper van Allah (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “De eerste groep die het Paradijs zal binnengaan, zullen gedaanten hebben zoals de gedaante van de maan wanneer die vol is. Zij zullen niet spugen, noch zullen zij daarin hun neuzen snuiten. Zij zullen geen ontlasting hebben…” (Al-Boekhaarie en Moeslim leverden deze overlevering ook over in hun twee Sah’ieh’s.) Bovendien heeft de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) zelf gezegd dat de wereldse vrouwen beter zijn dan de h’oories; zie het volgende hoofdstuk. – Einde noot.]
(Lees verder onder de afbeelding.)
Een andere manier waarop de h’oories uitgespeeld worden tegen menselijke vrouwen is als een bedreiging. Er zijn mannen die opzettelijk de volgende h’adieth citeren als een middel om hun vrouwen emotioneel en spiritueel te chanteren:
“Er is geen vrouw die haar echtgenoot (zonder geldige reden) irriteert in deze wereld, of zijn vrouw onder de h’oor al-‘iyn zegt: ‘Irriteer hem niet, moge Allah jou vernietigen. Hij is slechts een gast bij jou; spoedig zal hij jou verlaten (overlijden) en zich bij ons voegen.’” (Nederlandstalige interpretatie. Overgeleverd door at-Tirmidzie en Ibn Maadjah.)
Hoewel deze h’adieth bedoeld was als een afschrikmiddel tegen buitensporige echtelijke ruzie, wordt het vaak misbruikt om moslimvrouwen zich minderwaardig te laten voelen. Hoewel de Arabische formulering van de doe’aa-e (dua, smeekbede) die zij afsmeken behoorlijk hard is (“moge Allah jou vernietigen”), het is een formulering die aangetroffen wordt in andere Arabische uitdrukkingen die gewoonlijk gebruikt worden, zoals “moge jouw moeder van jou berooft worden,” “moge jouw neus in het stof gewreven worden” enzovoort. Dergelijke uitdrukkingen raken vaak verloren in een vertaling (wanneer ze te makkelijk of te letterlijk worden vertaald) en worden ongepast misbruikt.
Bovendien zijn discussies over de h’oories onvermijdelijk verbonden aan het onderwerp van polygamie – wat op haar beurt, over het algemeen, besproken, onderwezen en gepraktiseerd wordt op een manier die minder dan ideaal is. Wegens het gebrek aan positieve kaders en referenties voor wereldse polygamie, is het geen verrassing dat het idee van polygamie in het Paradijs dezelfde weerstand treft. Wanneer polygamie zo vaak gebruikt wordt als een middel om vrouwen te onderdrukken en ze te beroven van hun rechten, terwijl vrouwen op hetzelfde moment beschuldigd worden dat ze niet ‘vroom’ of ‘geduldig’ genoeg zijn, dan kunnen we zulke vrouwen echt niet verwijten dat zij dergelijke negatieve reacties hebben.
[Noot van de vertaler: als we het hebben over polygamie binnen de islamitische context, dan wordt er eigenlijk polygynie bedoeld. Polygamie is algemeen, namelijk een huwelijk van iemand met meer dan één partner. Polygynie is specifiek, namelijk een huwelijk van een man met meer dan één vrouw, wat toegestaan is in de islam (met een maximum van vier tegelijkertijd). Een andere vorm van polygamie is polyandrie, namelijk een huwelijk van een vrouw met meer dan één man tegelijkertijd, wat verboden is in de islam. En Allah weet het het best. Zie de artikelen Polygamie in de islam en Het polygamie probleem op deze website. – Einde noot.]
Kortom, we zien maar al te vaak dat vele mannen opzettelijk het idee van de h’oor al-‘iyn gebruiken om vrouwen te manipuleren, alsook als een middel van spiritueel misbruik. Dit is uitermate verontrustend wanneer men rekening houdt met het feit dat al-Djennah geschapen is als een beloning voor alle gelovigen, zowel mannen als vrouwen. Het Paradijs is bedoelt om een bron van motivatie te zijn, iets waar je naar uit kijkt en wat begeert wordt door de gelovigen. Al-Djennah wordt in feite uitdrukkelijk omschreven als een plaats waarin geen verdriet, leed, jaloezie of enige vorm van negatieve emotie of wat dan ook is.
Waarom zijn sommige mensen dan zo vastbesloten om al-Djennah gunstiger voor mannen te maken dan voor vrouwen?
[Noot van de vertaler: dit artikel schetst een aardig beeld van al-Djennah (het Paradijs), al-h’amdoelillaah. Maar het is ook belangrijk kennis te hebben over het alternatief; Djahannam (het Hellevuur). Zie het 239 pagina’s tellende boek Een glimp van de binnenkant van de Hel, geschreven door sheikh ‘Abdoer-Rah’maan ‘Abdoel-Khaaleq, vertaald door Aboe Yoesoef ‘Abdoellaah (‘Abdoellaah Bekx) en uitgegeven door uitgeverij Momtazah. Dit interessante boek is te bestellen in de islamwinkel van www.uwkeuze.net. – Einde noot.]
Voor de gelovige vrouwen…
“KRIJGEN VROUWEN MANNELIJKE H’OORIES?” IS DE VRAAG die gesteld wordt als een reactie wanneer de h’oor al-‘iyn genoemd worden. “Wat krijgen vrouwen in al-Djennah?” De reacties op dergelijke vragen zijn vaak erg voorspelbaar – “Astaghfir-Allaah! Vrouwen willen toch niemand anders dan hun echtgenoten!” “Vrouwen hebben toch geen behoefte aan meer mannen.” “Jullie krijgen sieraden!”
Het is vrij begrijpelijk dat vele vrouwen ontevreden zijn met deze reacties. Waarlijk, er zijn er die echt proberen de beloning van een vrouw in al-Djennah te bagatelliseren (doen alsof het niet zo belangrijk is), door te suggereren of ronduit te zeggen dat vrouwen, in tegenstelling tot mannen, geen seksuele behoeftes of iets dergelijks zullen hebben. Er zijn er ook die zeggen dat degenen die ongetrouwd waren (of gescheiden, of van wie de aardse echtgenoten al-Djennah niet binnen zullen gaan) tevreden gesteld zullen worden terwijl zij alleen zijn.
Echter, geen van deze uitspraken hebben enig gewicht of wat dan ook.
[Noot van de vertaler: sheikh Ibn ‘Oethaymien (moge Allah hem genadig zijn) werd gevraagd: “Als een vrouw behoort tot de mensen van het Paradijs en zij was niet getrouwd in deze wereld, of zij was getrouwd maar haar echtgenoot zal het Paradijs niet binnengaan, met wie zal zij dan zijn?” Hij antwoordde: “Het antwoord is gebaseerd op de algemene betekenis van de verzen waarin Allah zegt (Nederlandstalige interpretatie): ‘…En daarin krijgen jullie wat jullie begeren, en daarin krijgen jullie wat jullie vragen.’ [Soerat Foessilat (41), aayah 31.] En: ‘En daarin is wat de zielen maar wensen en de ogen in verrukking brengt: en jullie zullen daarin onsterfelijk zijn…’ [Soerat az-Zoekhroef (43), aayah 70-73.] Dus als een vrouw behoort tot de mensen van het Paradijs en zij was niet getrouwd, of als haar man niet behoort tot de mensen van het Paradijs; wanneer zij het Paradijs zal binnengaan, zullen er mannen zijn die ook niet getrouwd waren, en die mannen zullen vrouwen hebben van onder de h’oor al-‘iyn en vrouwen van onder de mensen van deze wereld als zij wensen. Hetzelfde geldt voor de vrouw die geen echtgenoot had, of die een echtgenoot had in deze wereld maar hij ging het Paradijs niet met haar binnen; als zij wil trouwen dan zal zij beslist hebben wat zij begeert, vanwege de algemene betekenis van deze verzen.” (Uit Madjmoe’ Fataawa al-Shaykh Ibn ‘Uthaymeen, 2/52.) En Allah weet het het best. – Einde noot.]
In feite is er een uitdrukkelijke h’adieth die het tegenovergestelde aanduidt:
Er is overgeleverd dat een groep metgezellen (moge Allah tevreden over hen zijn) eens ofwel opschepten of discussieerden over of er meer mannen of vrouwen in het Paradijs zullen zijn. Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hem zijn) zei: “Heeft Aboe al-Qaasim (de profeet – vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) niet gezegd (Nederlandstalige interpretatie): ‘De (leden van de) eerste groep die het Paradijs zullen binnen gaan zullen lijken op de maan wanneer die vol is. Degenen die hen vervolgens zullen volgen zullen lijken op de meest schitterende planeet in de lucht. Elke man onder hen zal twee vrouwen hebben bij wie het merg gezien kan worden onder hun vlees. En er zal niemand in het Paradijs zijn die ongetrouwd zal zijn.’” (Overgeleverd door Moeslim, h’adieth nr. 7147 (2834), Het Boek over het Paradijs en een Omschrijving van de Verrukkingen en Mensen Ervan.)
Alleen al van deze h’adieth blijkt duidelijk dat vrouwen de meerderheid van de bewoners van het Paradijs vormen en dat alle vrouwen getrouwd zullen zijn met vergelijkbare gelovige echtgenoten.
Bovendien worden de gelovige vrouwen in twee andere overleveringen omschreven:
Oemm Salamah (moge Allah tevreden over haar zijn) (een vrouw van de profeet – vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) verhaalde dat zij eens tegen de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) zei: “O rasoel-Allaah (boodschapper van Allah)! Zijn de vrouwen van de wereld beter of de h’oories?” Hij antwoordde (Nederlandstalige interpretatie): “De vrouwen van deze wereld zullen een hogere rang hebben dan de h’oories, net zoals de buitenlaag van een kledingstuk beter is dan de binnenvoering.”
Oemm Salamah (moge Allah tevreden over haar zijn) vroeg vervolgens: “O rasoel-Allaah! Waarom is dat?” Hij antwoordde (Nederlandstalige interpretatie):
“Omdat zij as–salaah (het gebed) verrichtten, vastten en (Allah) aanbaden. Allah zal licht op hun gezichten plaatsen en zijde op hun lichamen. (De menselijke vrouwen) zullen een lichte huidskleur hebben en zij zullen groene kleding en gele sieraden dragen. Hun wierookbranders zullen gemaakt zijn van parels en hun kammen zullen van goud zijn. Zij zullen zeggen: ‘Wij zijn de vrouwen die er voor altijd zullen zijn en nooit zullen sterven. Wij zijn de vrouwen die voor altijd in comfort zullen verblijven en wij zullen nooit enige moeilijkheid ondergaan. Wij zijn de vrouwen die zullen blijven en die nooit zullen weggaan. Luister, wij zijn gelukkige vrouwen en wij zullen nooit verdrietig worden. Goed nieuws voor die mannen voor wie wij zijn en die voor ons zijn!?” (Overgeleverd door Tabaraanie.)
Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hem zijn) verhaalde dat de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Elke man in het Paradijs zal gaan naar tweeënzeventig van de scheppingen van Allah (de h’oories) en twee van de vrouwen van de mensheid. Deze twee (menselijke, gelovige) vrouwen zijn beter dan de h’oories vanwege hun aanbidding (goede daden) die zij in deze wereld verricht hebben.” (Overgeleverd door Bayhaqie en Tabaraanie.)
[Noot van de vertaler: op islamqa.info/en/answers/25843 wordt aangegeven dat wat bewezen is in de sah’ieh’ Soennah dat de martelaar (shahied) tweeënzeventig h’oories zal hebben, en dat de minste van de mensen van het Paradijs twee vrouwen zal hebben, en sommigen zullen meer dan dat hebben. En Allah weet het het best.]
(Lees verder onder de afbeelding.)
Er is ook een andere boeiende overlevering die verwijst naar een aayah van de Koran.
Een oude vrouw kwam eens bij de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) en zei: “O boodschapper van Allah! Maak smeekbeden voor me dat Allah mij toestaat om al-Djennah binnen te gaan.” Hij antwoordde (Nederlandstalige interpretatie): “Moeder! Weet jij niet dat oude vrouwen het Paradijs niet binnen kunnen gaan?” De vrouw begon te wenen en draaide zich om om weg te gaan. De profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) zei snel tegen zijn metgezellen om haar te volgen en haar te informeren (Nederlandstalige interpretatie): “Allah zal alle vrouwen van al-Djennah jonge maagden maken, want zei Allah niet: ‘Waarlijk, Wij schiepen hen (de vrouwen van het Paradijs) volgens een perfecte schepping. En Wij maakten hen (weer) maagdelijk. Liefdevol (jegens hun echtgenoten) en gelijk in leeftijd.’ [Soerat al-Waaqi’ah (56), aayah 35-37.]” (Al-Shamâ’il Al-Muhammadiyyah.)
Deze bovenstaande teksten zijn het meest duidelijk wat betreft de status van de gelovige vrouwen in al-Djennah en vooral hun superioriteit tegenover de h’oor al-‘iyn.
Maar er blijven nog veel zaken over om te bespreken met betrekking tot de zorgen die vrouwen hebben aangaande de h’oor al-‘iyn, en hoe men probeert deze te behandelen. In de volgende hoofdstukken zullen we ons er met meer details in verdiepen en verschillende vragen en antwoorden die ontstaan bespreken.
“…En jouw Heer doet niemand onrecht aan.”
[Nederlandstalige interpretatie van soerat al-Kahf (18), aayah 49. Toegevoegd door de vertaler.]
Is al-Djennah genderspecifiek?
“WAAROM BEVOORRECHT AL-DJENNAH MANNEN?” Wegens het bestaan van de h’oor al-‘iyn (vrouwen van het Paradijs met grote mooie ogen – hemelse bruiden), zijn er vele vrouwen die willen weten wat de reden is waarom al-Djennah zo genderspecifiek (vooral gunstig voor mannen) lijkt te zijn. “Wat betreft mannelijke h’oor?”
De meest gebruikelijke reactie lijkt te zijn: “Astaghfir-Allaah! Hoe kan een vrouw zo iets vragen?” Dit toont helaas alleen maar de gebruikelijke houding van vele moslims aan tegenover het idee dat vrouwen enige intieme behoeftes hebben, of dat zij ‘modern’ zijn in het uitdrukken van dergelijke verlangens.
Maar het is een geldige vraag die onbeantwoord blijft, en eentje die velen proberen te mijden om direct te beantwoorden. Sommigen zullen proberen het te ontwijken en herinneren vrouwen er aan dat zij sieraden, parels en paleizen zullen hebben – wat, hoewel het waar is (en in vele gevallen evenzo toepasbaar op mannen), de kwestie nog steeds niet behandelt. Noch is de vraag er eentje die pas recent ter sprake kwam omdat vrouwen ‘beïnvloed zijn door de koeffaar (ongelovigen),’ zoals sommigen proberen te insinueren.
Er zijn in feite drie voorvallen overgeleverd waarin vrouwelijke metgezellen van de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) zeer vergelijkbare vragen direct aan hem stelden. Ook zij vroegen zich af waarom het lijkt dat de Koran zo vaak de mannen toespreekt en met details, terwijl zaken vaag blijven wanneer het om vrouwen gaat.
Tijdens een voorval:
Oemm Salamah (moge Allah tevreden over haar zijn) (een vrouw van de profeet – vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) zei: “O boodschapper van Allah! Ik heb geen vers in de Koran gehoord aangaande de hidjrah (emigratie met de profeet) van vrouwen.”
Vervolgens werd het volgende vers geopenbaard (Nederlandstalige interpretatie): “Vervolgens verhoorde hun Heer hen: ‘Ik laat het werk van niemand van jullie, hetzij man of vrouw, verloren gaan; jullie zijn gelijk aan elkaar met betrekking tot de beoordeling van de daden. Dus degenen die migreerden, uit hun huizen verdreven werden, leed aangedaan werd op Mijn weg en die streden en gedood werden: bij Allah, Ik zal hun zonden zeker kwijtschelden en hen tuinen binnenlaten waar rivieren onder door stromen, als een beloning van Allah. En bij Allah is de beste der beloningen.’” [Soerat Aal ‘Imraan (3), aayah 195.] (Overgeleverd door at-Tirmidzie, #3023.)
Imam Ah’med, imam an-Nasaa-ie en imam Ibn Djarier leverden over dat Oemm Salamah (moge Allah tevreden over haar zijn) zei: “Ik zei tegen de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem): ‘Waarom worden wij (vrouwen) in de Koran niet zo vermeld zoals de mannen?’ Een andere dag, terwijl ik het me niet realiseerde, sprak hij vanaf de minbar (preekstoel) en ik was mijn haren aan het kammen. Ik maakte mijn haren naar achteren vast en ging naar mijn kamer in mijn huis en begon te luisteren. Hij zei vanaf de minbar (Nederlandstalige interpretatie): ‘O mensen! Waarlijk, Allah zegt:
‘Waarlijk, de moslimmannen en de moslimvrouwen, en de gelovige mannen en de gelovige vrouwen, en de gehoorzame mannen en de gehoorzame vrouwen, en de waarachtige mannen en de waarachtige vrouwen, en de geduldige mannen en de geduldige vrouwen, en de ootmoedige mannen en de ootmoedige vrouwen, en de mannen die liefdadigheid uitgeven en de vrouwen die liefdadigheid uitgeven, en de vastende mannen en de vastende vrouwen, en de wakende mannen aangaande hun kuisheid en de wakende vrouwen, en de mannen die Allah veel gedenken en de vrouwen die Allah veel gedenken: Allah heeft voor hen vergeving voorbereid en een geweldige beloning.’ [Soerat al-Ah’zaab (33), aayah 35.]’”
Een andere vrouwelijke metgezel, Oemm ‘Imaarah, Noesaybah bint Ka’b (moge Allah tevreden over haar zijn), verhaalde: “Ik ging naar de boodschapper van Allah (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) en zei tegen hem: ‘Ik heb het gevoel dat alles voor mannen is. Vrouwen worden niet vermeld als dat zij iets hebben!’ Vervolgens werd vers 35 van soerat al-Ah’zaab (33) neergezonden.” (Overgeleverd door at-Tirmidzie, #3211 & #2565.)
Het is duidelijk dat de vrouwen rondom de boodschapper (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) niet slechts stil zaten en niet nadachten. Integendeel, zij zorgden ervoor dat zij hem rechtstreeks benaderden en verduidelijking zochten voor hun vragen. Daarop stelde Allah Zelf hen gerust met de belofte op iets veel mooiers dan dat zij zich konden voorstellen.
(Lees verder onder de afbeelding.)
Terug naar de vraag waarom Allah de Meest Verhevene en Alwijze niet spreekt over bepaalde specifieke beloningen in al-Djennah voor vrouwen (vooral die van een seksuele aard). Sommige geleerden hebben gezegd dat dit is wegens de verlegenheid en bescheidenheid van de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem). Dit heeft misschien wel of niet enige waarde, aangezien Allah elders in de Koran en de Soennah verklaart dat Hij niet te verlegen is om over enige zaak te spreken. Anderen hebben echter opgemerkt dat wanneer Allah de Meest Verhevene spreekt over de belangrijkste daden die een gelovige kan doen, dat de beloningen voor die daden mysterieus onvermeld blijven:
“Zeg (o Moh’ammed): ‘(Allah zegt:) ‘O Mijn dienaren die geloven! Vrees jullie Heer! Voor degenen die goed doen in deze wereld is er het goede, en de aarde van Allah is wijd. Waarlijk, slechts de geduldigen zullen hun beloning volledig ontvangen zonder berekening.’’” [Nederlandstalige interpretatie van soerat az-Zoemar (39), aayah 10.]
“Elke daad van de zoon van Adam wordt veelvoudig beloond; elke goede daad ontvangt (een beloning gelijk aan) tien keer het vergelijkbare, tot aan zevenhonderd keer. Allah de Meest Verhevene zegt: ‘…behalve voor vasten, want dit is voor Mij en Ik zal er beloning voor geven: hij laat zijn begeerten en zijn voedsel voor Mij.’” (Overgeleverd door al-Boekhaarie. Nederlandstalige interpretatie van de betekenis.)
De meeste geleerden leggen deze aayah en h’adieth uit als verwijzend naar geduld en vasten, en de beloning voor beide wordt beschouwd als zo prachtig en enorm dat Allah er voor gekozen heeft het niet te omschrijven. Vooral om te benadrukken dat de voortreffelijkheid van die beloning niet voorgesteld kan worden door het menselijke verstand. Er is geen bewijs waardoor we kunnen zeggen dat dit gebrek aan omschrijving beperkt is tot alleen de beloning voor vasten of geduld, aangezien we al weten dat al-Djennah vol is met dat wat geen oog gezien heeft, geen oor gehoord heeft en geen verstand kan bevatten.
“…En daarin krijgen jullie wat jullie begeren, en daarin krijgen jullie wat jullie vragen.”
[Nederlandstalige interpretatie van soerat Foessilat (41), aayah 31. Toegevoegd door de vertaler.]
Een eeuwige ervaring
VOORDAT WE TERUGGAAN NAAR DE SPECIFIEKE KWESTIE over wat vrouwen zullen ontvangen in al-Djennah, dienen we eerst even te kijken naar iets anders – wat is al-Djennah precies, en is het werkelijk zo genderspecifiek?
Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hem zijn) verhaalde dat de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie):
“Allah de Meest Verhevene zegt: ‘Ik heb voor Mijn rechtschapen dienaren voorbereid wat geen oog heeft gezien, geen oor heeft gehoord en wat nooit in de gedachte van de mens is opgekomen. Dit alles is gereserveerd, en alles wat jullie hebben gekend is niets in vergelijking daarmee.’” Vervolgens reciteerde hij (Nederlandstalige interpretatie): “En niemand weet wat er verborgen wordt gehouden voor hen aan verrukking voor de ogen, als beloning voor wat zij deden.” [Soerat as-Sadjdah (32), aayah 17.] [Overgeleverd door al-Boekhaarie (#3072) en Moeslim (#2824).]
[Noot van de vertaler: dus ook een gelovige vrouw zal hebben wat haar hart begeert en wat een genot is voor haar ogen, iets wat nog nooit in haar gedachten is opgekomen. En Allah weet het het best. – Einde noot.]
De Koran omschrijft het Paradijs in talrijke verzen en vermeldt zowel algemene beloningen als specifieke kenmerken van deze paradijselijke plek (Nederlandstalige interpretaties van de betekenissen):
“Daarin zal een stromende bron zijn. Daarin zijn verhoogde hemelbedden. En klaargezette bekers. En in rijen gezette kussens. En uitgespreide tapijten.” [Soerat al-Ghaashiyah (88), aayah 12-16.]
“En voor wie het staan voor zijn Heer vreest, zijn er twee (soorten) tuinen. Welke zegeningen van jullie Heer loochenen jullie beiden dan (o mensen en djinn)!? Beide met uitgespreide takken. Welke zegeningen van jullie Heer loochenen jullie beiden dan (o mensen en djinn)!? In beide zijn twee stromende bronnen. #3 Welke zegeningen van jullie Heer loochenen jullie beiden dan (o mensen en djinn)!? In beide zijn van iedere vrucht twee soorten. Welke zegeningen van jullie Heer loochenen jullie beiden dan (o mensen en djinn)!? Rustend op een kleed gevoerd met brokaat. #4 En de vruchten van de twee tuinen zijn binnen handbereik.” [Soerat ar-Rah’maan (55), aayah 46-54.]
[ #3 Noot van de vertaler: al-H’asan al-Basrie zei dat een van deze bronnen Tesniem wordt genoemd (zie aayah 83:27), en de andere as-Salsabil (zie aayah 76:18). (Tefsier Ibn Kethier.) – Einde noot.]
[ #4 Noot van de vertaler: op deze manier wordt er gezinspeeld op de eer van de buitenkant door de eer van de binnenkant te noemen. Aboe Ish’aaq leverde over dat Hoebayrah ibn Yarim zei dat ‘Abdoellaah ibn Mas’oed (moge Allah tevreden over hem zijn) zei: “Dit is hun binnenkant, wat dan als je hun buitenkant zult zien!?” (Tefsier Ibn Kethier.) – Einde noot.]
“Daarom zal Allah hen beschermen tegen het kwaad van die Dag en hen glans (in hun gezichten) en vreugde (in hun harten) schenken. En Hij zal hen, vanwege hun geduld, met een tuin (in het Paradijs) en (kleding van) zijde belonen. Zij rusten daarin op hemelbedden; zij zien daarin geen zon (hitte), noch bittere kou (de temperatuur is er altijd aangenaam). En de schaduwen bedekken hen van dichtbij, en de vruchten zullen naar wens binnen handbereik zijn #5. En te midden van hen wordt er rondgegaan met zilveren vaten en kristalheldere bekers. Van kristalhelder zilver, waarvan zij de maat bepalen. En daarin wordt hen een beker met wijn, gemengd met gember, te drinken gegeven. Uit een bron daarin die Salsabiel genoemd wordt. En te midden van hen gaan eeuwige dienstjongens rond. Wanneer je hen ziet, lijken zij op verspreide parels. #6 En als je daar kijkt (in het Paradijs) dan zie je genietingen en een groot koninkrijk. #7 Zij zullen groene kleding van fijne zijde en dikke zijde dragen en zij worden getooid met armbanden van zilver; en hun Heer zal hen een pure drank te drinken geven. (Er zal tegen hen gezegd worden:) ‘Waarlijk, dit is een beloning voor jullie, en jullie streven is geaccepteerd (en beloond).’” [Soerat al-Insaan (76), aayah 11-22.]
[ #5 Noot van de vertaler: Moedjaahid zei hierover: “Als hij gaat staan, zullen zij evenveel omhoog komen; als hij gaat zitten, zullen zij lager gaan hangen voor hem zodat hij er gemakkelijk bij kan; en als hij gaat liggen, zullen zij nog lager gaan hangen binnen zijn handbereik.” (Tefsier Ibn Kethier.) – Einde noot.]
[ #6 Noot van de vertaler: wanneer je hen ziet verspreiden om hun meesters te dienen, hun grote aantal, hun mooie gezichten, aantrekkelijke kleuren, voortreffelijke kleding en sieraden, denk je dat zij verspreide parels zijn. (Tefsier Ibn Kethier.) – Einde noot.]
[ #7 Noot van de vertaler: het is bevestigd in de Sah’ieh’ dat Allah de Meest Verhevene zal zeggen tegen de laatste van de mensen (gelovigen) die uit het Hellevuur gehaald wordt en de laatste die het Paradijs binnen zal gaan (Nederlandstalige interpretatie): “Waarlijk, jij zult het vergelijkbare aan de wereld hebben en (daarnaast) tien werelden overeenkomstig daaraan.” Als dit is wat Hij zal geven aan de minst goede van hen die in het Paradijs zijn, wat zal Hij dan geven aan degenen jegens wie Allah nog gunstiger gezind is!? (Tefsier Ibn Kethier.) – Einde noot.]
“De beschrijving van het Paradijs dat aan al-moettaqoen (de vromen #8) beloofd is: daarin zijn rivieren van water dat niet bederft, en rivieren van melk wier smaak niet verandert, en rivieren van wijn (waarvan men niet dronken wordt) welke verrukkelijk is voor de drinkers, en rivieren van gezuiverde honing, en voor hen zijn daarin allerlei vruchten en vergeving van hun Heer…” [Soerat Moh’ammed (47), aayah 15. – Toegevoegd door de vertaler.]
[ #8 Noot van de vertaler: al-moettaqoen (de vromen, de Godvrezenden) – degenen die de bestraffing van Allah mijden door afstand te nemen van de verwaarlozing van de leiding die zij kennen, en degenen die op Zijn Barmhartigheid hopen door te geloven in hetgeen waarmee Zijn boodschapper (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gekomen is. (Tefsier Ibn Kethier.) Zie de artikelen Taqwaa (Godvrezendheid), dat moet je hebben en Zonden heroverwegen: zijn kleine zonden echt klein? – Einde noot.]
“En degenen die geloven en wier nakomelingen hen in geloof volgen, Wij zullen hen met hun nakomelingen verenigen #9 (in het Paradijs) en Wij zullen (de beloning voor) hun daden op geen enkele manier verminderen. Elke persoon is verantwoordelijk voor wat hij verworven heeft (aan goede en slechte daden). En Wij zullen hen daarnaast voorzien van fruit en vlees, zoals zij begeren. Daarin laten zij bekers (met wijn) rondgaan, die niet leiden tot nutteloos gepraat noch tot zonde.” [Soerat at–Toor (52), aayah 21-23. – Toegevoegd door de vertaler.]
[ #9 Noot van de vertaler: deze vereniging kan zijn nadat de kwelling een aantal nakomelingen heeft getroffen die zij verdienden door hun zonden. (Tefsier at-Teh’rier wa t-Tenwier van Moh’ammed at–Taahier ibn ‘Aashoer.) – Einde noot.]
“Waarlijk, al-moettaqoen (de vromen) zullen te midden van tuinen en bronnen zijn (in het Paradijs). (Er zal tegen hen gezegd worden:) ‘Betreed het in vrede en veiligheid.’ #10 En Wij zullen wrok uit hun borstkassen (harten) verwijderen, broeders op tegenover elkaar gelegen hemelbedden. Daarin zal vermoeidheid hen niet raken, noch zullen zij daaruit verdreven worden.” [Soerat al-H’idjr (15), aayah 45-48. – Toegevoegd door de vertaler.]
[ #10 Noot van de vertaler: treed het Paradijs binnen, vrij van gebreken, waarbij jullie met de vredesgroet begroet worden; veilig van angst en schrik, niet vrezend voor het verwijderd worden van het Paradijs, of voor de onderbreking van de genieting, of voor het vergaan. (Tefsier Ibn Kethier.) – Einde noot.]
“Zij zullen de tuinen van eeuwigheid binnengaan: daarin worden zij getooid met armbanden van goud en parels, en hun kleding daarin is van zijde. #11 En zij zullen zeggen: ‘Alle lof is voor Allah, Degene Die alle zorgen en verdriet van ons heeft weggenomen. Waarlijk, onze Heer is zeker Meest Vergevensgezind, meest bereid om te waarderen. Degene Die, door Zijn begunstiging, ons het Huis heeft laten betrekken dat eeuwig voortduurt, waarin noch uitputting noch vermoeidheid #12 ons zal raken.’” [Soerat Faatir (35), aayah 33-35. – Toegevoegd door de vertaler.]
[ #11 Noot van de vertaler: al-Boekhaarie leverde in zijn Sah’ieh’ over dat de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Drink niet in gouden of zilveren gebruiksvoorwerpen, en (o mannen) draag geen kleding van zijde of dibadj (een soort zijde), want deze dingen zijn voor hen (de ongelovigen) in deze wereld en voor jullie (de gelovigen) in het Hiernamaals.” – Einde noot.]
[ #12 Noot van de vertaler: sommigen hebben onderscheid gemaakt tussen nasab (hier vertaald als uitputting) en loeghoeb (hier vertaald als vermoeidheid). Ze zeiden: “An-Nasab is de lichamelijke vermoeidheid en al-loeghoeb is de mentale vermoeidheid.” (At-Tefsier al-Wasiet lil Qor-aanie l-Kariem van Moh’ammed Sayyid Tantaawie.) – Einde noot.]
“Treed het Paradijs binnen, jullie en jullie echtgenoten #13, waarin jullie worden verblijd. Er zal onder hen rondgegaan worden met schalen en bekers van goud. En daarin is wat de zielen maar wensen en de ogen in verrukking brengt: en jullie zullen daarin onsterfelijk zijn. En dat is het Paradijs, dat jullie als erfenis gegeven is, wegens hetgeen jullie gewoon waren te doen (tijdens het wereldse leven). Daarin is voor jullie veel fruit waarvan jullie eten.” [Soerat az-Zoekhroef (43), aayah 70-73. Toegevoegd door de vertaler.]
[ #13 Noot van de vertaler: in het Arabisch staat het woord azwaadj in de tekst. “Het woord azwaadj kan gebruikt worden voor zowel de echtgenotes als voor die mensen die iemands nabije metgezellen, vrienden en collega’s zijn. Dit veelomvattende woord is gebruikt om beide betekenissen te omvatten. De gelovigen zullen in het Paradijs vergezeld worden door zowel hun gelovige vrouwen als hun gelovige vrienden.” (Tafheem-ul-Qur’an van Sayyid Aboe al-A’laa Mawdoedie.) – Einde noot.]
“Allah beloofde de gelovige mannen en de gelovige vrouwen tuinen waar rivieren onder door stromen – zij zijn daarin onsterfelijk – en prachtige verblijfplaatsen in de tuinen van eeuwigheid. En de Tevredenheid van Allah is groter. Dat is de geweldige triomf.” [Soerat at-Tawbah (9), aayah 72. Toegevoegd door de vertaler.]
[Noot van de vertaler: de moslim dient niet te veel vragen te stellen over wat er is in het Paradijs, met betrekking tot zaken die hij ziet als beperkingen of ontberingen. Het Paradijs is een totaal andere wereld en heeft niets gemeen met deze wereld behalve de namen van dingen; de realiteiten zijn compleet anders. We dienen geen dingen in het Paradijs te vergelijken met hun tegenhangers in deze wereld. En Allah weet het het best. – Einde noot.]
Bijna elk vers van de Koran dat spreekt over al-Djennah (het eeuwige Paradijs), past de beloningen ervan toe op zowel mannen als vrouwen. In feite is er een opzettelijke benadrukking dat mannen en vrouwen met volledige rechtvaardigheid beloond zullen worden in het Paradijs.
“Vervolgens verhoorde hun Heer hen: ‘Ik laat het werk van niemand van jullie, hetzij man of vrouw, verloren gaan; jullie zijn gelijk aan elkaar met betrekking tot de beoordeling van de daden. Dus degenen die migreerden, uit hun huizen verdreven werden, leed aangedaan werd op Mijn weg en die streden en gedood werden: bij Allah, Ik zal hun zonden zeker kwijtschelden en hen tuinen binnenlaten waar rivieren onder door stromen, als een beloning van Allah. En bij Allah is de beste der beloningen.’” [Nederlandstalige interpretatie van soerat Aal ‘Imraan (3), aayah 195.]
Naast de Koran leren we ook van de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) over de vele fantastische dingen die beschikbaar zullen zijn voor de gelovigen.
De boodschapper van Allah (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie van de betekenissen):
“In al-Djennah is een marktplaats waar de mensen elke vrijdag naartoe zullen komen. De noordelijke wind zal waaien en een parfum op hun gezichten en kleding doen neervallen. Daardoor zal hun schoonheid en beminnelijkheid toenemen. Vervolgens zullen zij terugkeren naar hun echtgenotes wier schoonheid en beminnelijkheid ook zijn toegenomen. En hun families zullen tegen hen zeggen: ‘Wij zweren bij Allah dat jullie schoonheid en beminnelijkheid zijn toegenomen sinds jullie bij ons zijn weggegaan.’ Daarop zullen zij antwoorden: ‘Wij zweren bij Allah dat jullie schoonheid en beminnelijkheid ook zijn toegenomen sinds wij bij jullie zijn weggegaan.’” (Overgeleverd door Moeslim.)
Sa’ied ibn al-Moesayyab zei dat Aboe Hoerayrah tegen hem zei: “Ik smeekte Allah om mij en jou samen te brengen op de marktplaats van het Paradijs.” Sa’ied zei: “Is daar een marktplaats?” Hij zei: “Ja. De boodschapper van Allah (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) vertelde mij dat wanneer de mensen van het Paradijs er binnen gaan, dat zij hun plaatsen zullen nemen in overeenstemming met hun daden. En hen zal toestemming gegeven worden voor een tijd gelijkwaardig aan een vrijdag op aarde, wanneer zij Allah zullen bezoeken.
Zijn troon zal aan hen getoond worden en Hij zal aan hen verschijnen in een van de tuinen van het Paradijs. Zetels van licht en zetels van parels en zetels van robijnen en zetels van chrysotiel en zetels van goud en zetels van zilver zullen voor hen geplaatst worden. Degenen van een lagere status dan hen – en niemand van hen zal als onbelangrijk beschouwd worden – zal zitten op zandheuvels van musk en kamfer, en zij zullen niet het gevoel hebben dat degenen die op zetels zitten beter zitten dan hen.”
Aboe Hoerayrah zei: “Ik zei: ‘O boodschapper van Allah! Zullen wij onze Heer zien?’
Hij zei (Nederlandstalige interpretatie): ‘Ja. Twijfelen jullie dat jullie de zon zien op een onbewolkte dag en de maan tijdens de nacht wanneer zij vol is?’ Wij zeiden: ‘Nee.’ Hij zei: ‘Evenzo zullen jullie niet twijfelen dat jullie jullie Heer zien, de Glorieuze. Er zal niemand in die bijeenkomst zijn met wie Allah niet rechtstreeks zal spreken, totdat Hij zal zeggen tegen een man onder jullie: ‘Herinner jij je niet, o die-en-die, de dag dat jij dit en dit deed?’ En Hij zal hem herinneren aan enkele van zijn zonden in deze wereld. Hij zal zeggen: ‘O Heer! Heeft U mij niet vergeven?’ Hij zal zeggen: ‘Ja, het is vanwege de onmetelijkheid van Mijn vergevensgezindheid dat jij de positie bereikt hebt waarin je nu bent.’ Terwijl zij zo zijn, zal een wolk hen van boven bedekken en parfum zal op hen regenen, waarvan de geur is als iets wat zij nog nooit geroken hebben. Dan zal Hij zeggen: ‘Sta op en ga naar de eer die voor jullie voorbereid is en neem wat jullie maar wensen.’
Aldus zullen wij naar een marktplaats gaan welke omgeven is door de engelen, waarin dingen zijn die ogen nooit hebben gezien, oren nooit hebben gehoord en het hart van een mens nooit is binnengaan. Wat wij ook maar wensen, het zal voor ons gedragen worden. Niets daarin zal gekocht of verkocht worden. Op die marktplaats zullen de mensen van het Paradijs elkaar ontmoeten. Een man van verheven status zal degenen ontmoeten die een vele lagere status hebben dan hij, maar niemand zal als onbelangrijk beschouwd worden, en hij zal verbijsterd zijn door de kleding die hij draagt. Hij zal zijn laatste gesprek niet beëindigen voordat betere kleding op hem zal verschijnen. Dat is omdat niemand verdrietig dient te zijn daar.’”
“Hij zei: ‘Vervolgens zullen wij naar onze woningen teruggaan waar wij ontvangen worden door onze echtgenotes, en zij zullen zeggen: ‘Welkom. Jullie zien er knapper uit en met een betere geur dan toen jullie ons verlieten.’ En wij zullen zeggen: ‘We hebben vandaag gezeten met onze Heer, de Onderwerper, de Glorieuze, en wij verdienen het om terug te komen zoals we zijn teruggekomen.’” (Overgeleverd door Ibn Maadjah.)
Aboe Sa’ied al-Khoedrie en Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hen beide zijn) verhaalden dat de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Een afroeper zal roepen (tot de mensen van het Paradijs): ‘Jullie zullen gezond zijn en nooit ziek worden; jullie zullen leven en nooit sterven; jullie zullen jong blijven en nooit oud worden; jullie zullen begunstigd worden en nooit ellendig zijn.’…” (Toegevoegd door de vertaler.)
Imam Ah’med leverde over van Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hem zijn) die verhaalde dat de boodschapper van Allah (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “De eerste groep die het Paradijs zal binnengaan, zullen gedaanten hebben zoals de gedaante van de maan wanneer die vol is. Zij zullen niet spugen, noch zullen zij daarin hun neuzen snuiten. Zij zullen geen ontlasting hebben. Hun vaten en kammen zullen gemaakt zijn van goud en zilver en hun wierookvaten zullen van aloëhout zijn. Hun zweet zal de geur van muskus hebben…” Al-Boekhaarie en Moeslim leverden deze overlevering ook over in hun twee Sah’ieh’s. (Toegevoegd door de vertaler.)
Het is dus duidelijk dat de standaard toestand van beloningen in al-Djennah niet genderspecifiek is, maar dat er een enorme variëteit aan beloningen is die verdeeld zullen worden onder zowel mannen als vrouwen. Al-Djennah is in feite een eeuwige ervaring – niet alleen hetgeen genoemd is, maar zo veel meer van wat niet genoemd is. De gelovigen zullen niet alleen in de gelegenheid gesteld worden om te genieten van fantastisch eten en drinken, te leven in verbazingwekkende paleizen, elkaar te bezoeken en om te gaan met fascinerende individuen die leefden lang vóór en lang na hun eigen periode op aarde – zij zullen ook in staat gesteld worden om Allah Zelf te zien, wat waarlijk de grootste beloning van alle beloningen is. [Zie het artikel Is het mogelijk om Allah te zien?]
En toch…de vraag blijft nog steeds onbeantwoord: als mannen de h’oor al-‘iyn in al-Djennah krijgen, wat krijgen vrouwen dan wat net zo speciaal is voor hen? Hieronder zullen we daar gedetailleerder op in gaan.
(Lees verder onder de afbeelding.)
Er is geen patriarchaat (mannelijke dominantie) in al-Djennah
LAAT ONS NU EENS KIJKEN NAAR DE KERN VAN DE ZAAK – als mannen h’oories krijgen als hun ‘iets speciaals’ in al-Djennah, wat is er dan voor vrouwen dat van gelijke status is? Waarom zijn vrouwen geen mannelijke h’oories beloofd?
Er dient opgemerkt te worden dat het volgende een persoonlijke overdenking is van de kwestie aangaande de h’oor al-‘iyn, met het oog op de betrekkelijke stilte betreffende de specifieke beloningen voor vrouwen in al-Djennah.
Om het antwoord op deze vraag iets beter te begrijpen, is het nodig om even een moment stil te staan en na te denken over het doel van al-Djennah zelf. Al-Djennah is geschapen als de ultieme vorm van beloning voor de gelovigen die hun hele leven doorbrachten in gehoorzaamheid jegens de geboden van Allah de Meest Verhevene, en die meden wat zij verboden werden te doen.
In al-Djennah zijn er geen verboden meer – wat slecht en schadelijk is voor de mens zal volledig verwijderd zijn. En al het andere zal aanwezig zijn in hun meest zuivere vorm en zal geen enkele vorm van schade of wat dan ook veroorzaken. Bijvoorbeeld, in al-Djennah zullen er rivieren met wijn zijn die in overvloed zullen stromen – doch zal deze wijn nooit enige vorm van dronkenschap of hoofdpijn of kater met pijnlijke gevolgen veroorzaken. [Zie aayah 45-47 van soerat Saffaat (37).]
Allah de Meest Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “Er zal onder hen worden rondgegaan met een beker met wijn uit een stromende bron. Wit, verrukkelijk voor de drinkers. Daarvan zullen zij geen last ondervinden, noch zullen zij daarvan dronken worden.” [Soerat Saffaat (37), aayah 45-47. Toegevoegd door de vertaler.]
Wat interessant is om op te merken is dat er ook een rode draad loopt door de Koran en de Soennah. Deze informeert ons dat hoe moeilijker iets is om te doen (of niet te doen) omwille van Allah, hoe groter de beloning zal zijn als men er naar handelt. De profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie):
“Wie iets laat omwille van Allah, Allah de Almachtige en de Bezitter van Grootheid zal het dan vervangen door iets beters dan dat.” (Overgeleverd door Ah’med.)
Allah is de Meest Rechtvaardige, en in het Hiernamaals – zoals in deze wereld – weet Hij dat rechtvaardigheid betekent dat mensen volgens hun eigen normen behandeld moeten worden, niet volgens die van anderen. Mannen en vrouwen zijn op bepaalde specifieke fysiologische (lichamelijke) manieren wezenlijk anders, en de sharie’ah (islamitische wetgeving) weerspiegelt dit; terwijl het ook de meerderheid aan manieren erkent waarop mannen en vrouwen in feite gelijk en hetzelfde zijn.
Evenzo is de overgrote meerderheid aan beloningen in al-Djennah hetzelfde voor zowel mannen als vrouwen – zij zullen toegang hebben tot een onbeperkte reeks aan uitzichten, geuren, smaken, eigendommen en zo veel meer ervaringen. Doch zullen er ook bepaalde specifieke verschillen zijn die van toepassing zijn op elk geslacht, gebaseerd op de verschillen die van toepassing zijn op de geslachten in deze wereld.
Bijna alle mannen zullen zeggen dat de vervulling van seksuele begeerten behoort tot de meest moeilijke zaken om te beheersen en zich van te onthouden in deze wereld. De islam heeft onbuigzame verwachtingen van gelovigen – dat zij hun blik neerslaan en niet kijken naar het andere geslacht, en dat zij niet naderen tot enige manier van interactie (lichamelijk of anders) dat zal leiden naar zinaa (ontucht, buitenechtelijke relatie). [Zie de artikelen Bewijs voor het verbod op het mengen van mannen en vrouwen — De handdruk — De jihad van de ogen — De grote deugd van het neerslaan van de ogen — Zinaa: een gruweldaad en een slechte weg — Overspel en steniging: waarom legt de islam zulke harde bestraffingen op voor seks buiten het huwelijk?) Hoewel polygynie toegestaan werd verklaard voor moslimmannen, om onder andere een h’alaal (toegestane) optie te verschaffen voor die mannen die het moeilijk vinden tevreden te zijn met maar één echtgenote, komt ook polygynie met grote verantwoordelijkheden en specifieke voorwaarden. De profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie):
“Ik laat geen beproeving achter me die schadelijker voor mannen is dan vrouwen.” (Overgeleverd door Ibn Maadjah.)
[Noot van de vertaler: omdat de man zwak is met betrekking tot, en zich sterk aangetrokken voelt tot vrouwen. – Einde noot.]
We kunnen dus zien dat de h’oor al-‘iyn in al-Djennah een beloning zijn voor die mannen die zichzelf kuis hielden in de doenyaa (deze wereld), ondanks de enorme moeilijkheid om dit te doen. Maar als dit het geval is voor mannen, wat is dan de gelijkwaardige fitna (beproeving) in deze wereld voor vrouwen, en wat is de gelijkwaardige beloning?
Er is wellicht geen grotere test, beproeving of moeilijkheid voor vrouwen in deze wereld dan de onderdrukking door mannen en hun gezag over vrouwen.
Moslim of niet-moslim, hetzij in het verleden of het heden (en hoogstwaarschijnlijk ook in de toekomst), vrouwen hebben hun grootste pijn/leed ondervonden vanwege mannen. Of in hun eigen huizen, of van compleet vreemden #14, vrouwen worden geconfronteerd met hoge cijfers aan aanranding en misbruik door mannen #15; vrouwen worden verkracht op momenten (en plaatsen) van vrede alsook conflicten #16; vrouwen lijden aan een gebrek aan toegang tot gezondheidszorg #17, onderwijs #18 en financiën #19. Meestal worden deze onrechtvaardigheden toegebracht als een resultaat van machtsystemen die opgezet zijn door het mannelijke geslacht en die hen het meest ten goede komt.
[ #14 Zie http://www.unwomen.org/en/what-we-do/ending-violence-against-women/facts-and-figures.]
[ #15 Zie http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs239/en/.]
[ #16 Zie http://www.wonderslist.com/10-countries-highest-rape-crime/.]
[ #17 Zie http://www.who.int/gender/women_health_report/full_report_20091104_en.pdf.]
[ #18 Zie http://en.unesco.org/gem-report/sites/gem-report/files/girls-factsheet-en.pdf.]
[ #19 Zie http://time.com/2026/11-surprising-facts-about-women-and-poverty-from-the-shriver-report/.]
Onderdrukking terzijde, het gezag van mannen over vrouwen is op zichzelf een fitna voor vrouwen. Hoewel we niet ontkennen dat Allah de Meest Verhevene qawaama geschonken heeft aan mannen, betekent dit echter niet dat het iets gemakkelijks is om mee te leven.
[Noot van de vertaler: Allah de Meest Verhevene zegt: “Ar-Ridjaaloe qawwaamoena ‘ala an-nisaa-ie…” [Soerat an-Nisaa-e (4), aayah 34.] Dit vers wordt meestal vertaald als “de mannen hebben een rang boven de vrouwen” of “de mannen hebben gezag over de vrouwen.” Dit betekent niet dat mannen superieur zijn betreffende eer en voortreffelijkheid, maar het beduidt de rolverdeling, dat zij gezag hebben en eindverantwoordelijk zijn. Helaas wordt dit misbruikt om vrouwen te ontmoedigen zich uit te spreken, of te proberen echtelijke onenigheden of zelfs misbruik te beëindigen. Maar dit gezag is een verantwoordelijkheid. Wat betreft misbruik en onderdrukking door degenen met gezag, er zijn ernstige waarschuwingen in diverse ah’aadieth, en zij dienen als een direct tegenwicht voor de macht die geboden wordt door de rol van qawwaam. Bijvoorbeeld, de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Onderdrukking zal een duisternis zijn op de Dag der Opstanding.” (Overgeleverd door al-Boekhaarie.) Zie het artikel Qawaama: de essentie van mannelijkheid. – Einde noot.]
Er zijn zelfs vele geleerden die qawaama dermate toepassen dat een vrouw het huis niet mag verlaten, haar familie niet mag bezoeken, of zelfs haar haar niet mag knippen zonder de toestemming van haar echtgenoot. Met dit in gedachten is het niet moeilijk te erkennen dat moslimvrouwen dit aspect van de dien (religie, manier van leven) de grootste uitdaging vinden om na te leven. Zelfs ongehuwde vrouwen worden verplicht beschouwd aan hun vaders (of andere nabije mannelijke familieleden in de afwezigheid van een vader of echtgenoot) als hun ‘voogden’ die gezag over bepaalde aspecten van hun leven uitoefenen.
Moslimvrouwen weten dat mannen en vrouwen gelijkwaardige menselijke wezens zijn in het Zicht van Allah; ons geslacht maakt ons niet inferieur of minder intelligent (ongeacht het aantal mensen dat probeert de h’adieth onjuist te interpreteren). Ondanks dat erkennen we dat er in de sharie’ah (islamitische wet) een systeem is dat mannen bepaalde privileges geeft die wij niet hebben – of dit nu de status is van qawaama, imaama of noeboewwa, of zelfs het recht op polygamie – toch kiezen we er voor om dit te accepteren, ons eraan over te geven en het gebod van Allah te gehoorzamen, enkel omdat we erkennen dat Hij Degene is Die deze wetten neerzendt, en wij zoeken alleen Zijn Tevredenheid.
Echter, het blijft een realiteit dat wij verplicht zijn – tot op zekere hoogte #20 – om de beslissingen van andere medemensen te gehoorzamen, die net zo gebrekkig en zwak zijn als wij zelf. Het besef dat wij – ongeacht onze vroomheid, rechtschapenheid, intelligentie of rijkdom, of wat onze sociale status ook mag zijn – onderworpen zijn aan de uiteindelijke keuzes van een man, is iets dat vrouwen diep kwetst op zowel emotioneel als intellectueel niveau. Het is een test van Allah die onze moed en ons geloof dagelijks test, vooral als iemand een echtgenoot heeft die niet hetzelfde niveau van respect jegens zijn echtgenote heeft als wat hij van haar verwacht – of als hij tekortschiet in rechtvaardigheid, aandacht, mededogen of algemene mentaliteit van eerlijkheid.
[ #20 Noot van de vertaler: Allah de Meest Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “O degenen die geloven! Gehoorzaam Allah en gehoorzaam de boodschapper (Moh’ammed) alsook degenen onder jullie met gezag…” [Soerat an-Nisaa-e (4), aayah 59.] Gezaghebbenden onder de moslims dienen gehoorzaamd te worden, maar alleen wat zij bevelen in gehoorzaamheid tegenover Allah de Meest Verhevene en niet wat ongehoorzaamheid jegens Allah met zich meebrengt. ‘Abdoellaah ibn ‘Oemar (moge Allah tevreden over hem en zijn vader zijn) verhaalde dat de boodschapper van Allah (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Een persoon dient te luisteren en gehoorzaam te zijn, zowel met betrekking tot zaken die hij liefheeft als zaken waar hij een afkeer van heeft, zolang hij niet tot een zonde opgeroepen wordt. Wanneer hij tot een zonde opgeroepen wordt, dan geldt het luisteren en gehoorzamen niet meer.” (Overgeleverd door Aboe Daawoed.) (Tefsier Ibn Kethier.) – Einde noot.]
Hoewel sommigen kunnen beweren dat de positie van een vrouw en haar man is zoals die van een ouder en een kind, is het eigenlijk beledigend om het als zodanig voor te stellen. Een ouder-kind relatie is volledig anders; als kinderen brengen we ons hele leven samen met onze ouders door, we worden door hen opgevoed en verzorgd, we ervaren onvoorwaardelijke liefde (over het algemeen) en we worden door hen gedisciplineerd, doch begrijpen we dat dit hun liefde voor ons niet vermindert, noch vermindert dit ons respect voor hen.
Maar in het geval van een echtelijke relatie is het heel anders – we gaan een huwelijk aan en beschouwen ons beide als volwassenen, gelijkwaardigen op spiritueel en intellectueel gebied, wederzijds respect en mededogen voor elkaar tonend. Omdat de man het recht heeft een positie op te eisen waarin hij – theoretisch – bepaalde dingen kan bevelen of verbieden, ook al zijn zij islamitisch toegestaan, zorgt dit voor een onevenwichtige machtsverhouding welke wel of niet misbruikt kan worden. En de trieste realiteit is dat voor veel mensen die positie van qawaama misbruikt wordt. Allah Zelf zegt tegen ons (Nederlandstalige interpretatie):
“O degenen die geloven! Waarlijk, onder jullie vrouwen en jullie kinderen zijn er vijanden voor jullie…” [Soerat at-Taghaaboen (64), aayah 14.]
Het feit dat vrouwen een fitna voor mannen zijn wordt vaak besproken. Maar het gebeurt niet vaak dat we horen dat deze aayah uitgelegd wordt als dat mannen een fitna zijn voor hun vrouwen. De waarheid is echter dat vele moslimvrouwen voelen dat ze getest worden in hun imaan (geloof) vanwege hun huwelijkssituaties. De macht en het gezag die moslimmannen over hun vrouwen hebben – hetzij in de context van familie of algemene samenleving – is aanzienlijk, en misbruik van die positie heeft er voor gezorgd dat vele moslimvrouwen geconfronteerd werden met vele ernstige gevolgen.
Rekening houdende met het grote aantal vrouwen dat worstelt wegens het patriarchaat (mannelijke dominantie) – of dit nou maatschappelijk opgelegd wordt of gebaseerd op bepaalde religieuze regelgevingen – is het logisch dat volledige vrijheid daarvan wellicht de grootste beloning zal zijn die vrouwen zullen ervaren in al-Djennah.
Het doel van al-Djennah is beloning en vrijheid van alle verplichtingen en verantwoordelijkheden. In het Paradijs zijn we niets verplicht aan andere mensen, en er is geen verschil tussen de heersers van deze wereld en hun onderdanen behalve hun beloning in overeenstemming met hun taqwaa (vroomheid, Godvrezendheid) en hun daden. Hoewel het waar is dat bepaalde individuen, zoals de profeet Moh’ammed (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) en de andere profeten (vrede zij met hen allen), superieur zullen zijn tegenover anderen met betrekking tot hun beloning en hun positie in al-Djennah, dit betekent niet dat iemand een gezagspositie zal hebben over iemand anders. Er is geen bewijs of wat dan ook waardoor we kunnen zeggen dat mannen, als geheel, superieur beschouwd zullen worden tegenover, of een grotere beloning zullen ontvangen in vergelijking met vrouwen als geheel. Nogmaals, het enige verschil tussen mensen zal gebaseerd zijn op hun rechtschapenheid en hun daden in deze wereld.
[Noot van de vertaler: Allah de Meest Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “…Waarlijk, de meest edele van jullie bij Allah is degene met de meeste taqwaa (vroomheid, Godvrezendheid). Waarlijk, Allah is Alwetend, Khabier (Alwetend omtrent subtiele zaken).” [Soerat al-H’oedjoeraat (49), aayah 13.] Moeslim leverde over dat Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hem zijn) zei dat de boodschapper van Allah (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Waarlijk, Allah kijkt niet naar jullie vormen (uiterlijk) of bezittingen, maar Hij kijkt naar jullie harten en daden.” (Ibn Maadjah leverde deze h’adieth ook over.) Allah de Meest Verhevene zegt ook (Nederlandstalige interpretatie): “…Ik laat het werk van niemand van jullie, hetzij man of vrouw, verloren gaan; jullie zijn gelijk aan elkaar met betrekking tot de beoordeling van de daden…” [Soerat Aal ‘Imraan (3), aayah 195.] Voor Allah de Meest Verhevene zijn alle mensen gelijk; Hij heeft geen aparte criteria voor het beoordelen van de man en de vrouw, de meester en de slaaf, iemand van hogere kringen en iemand van eenvoudige afkomst. (Tafheem-ul-Qur’an van Sayyid Aboe al-A’laa Mawdoedie.) Zie de artikelen Taqwaa (Godvrezendheid), dat moet je hebben en De voorwaarden voor acceptabele ‘ibaadah (aanbidding). – Einde noot.]
Kan er een grotere beloning en vrijheid voor moslimvrouwen zijn dan volledig en volkomen verlost te zijn van het onder gezag staan van mannen, op welke manier of vorm dan ook!?
Hoewel er ongetwijfeld mensen zijn die dit punt wensen te betwisten, kan er gezegd worden dat het bestaan van de h’oor al-‘iyn op zichzelf een bewijs is dat de menselijke vrouwen van al-Djennah vrij zullen zijn van enige verplichting jegens mannen – want hoewel van ons verwacht wordt seksueel beschikbaar te zijn voor onze echtgenoten in deze wereld #21, is er een dergelijke verplichting niet in al-Djennah. Waarom zouden er anders zo veel h’oories toegekend zijn aan elke man, ware het niet om zijn vleselijke verlangens te bevredigen, terwijl de menselijke vrouw een bevrijding ervaart van die verplichting?
[ #21 Noot van de vertaler: en de man dient seksueel beschikbaar te zijn voor zijn vrouw. Als men geen aandacht schenkt aan de behoefte van de partner en hem/haar in bed weigert, dan is de kans aanwezig dat hij/zij het op verboden wijze gaat bevredigen. Zie het hoofdstuk “Weigeren” in de verhandeling Seksualiteit in de islam (alleen voor gehuwden!!) voor meer informatie. – Einde noot.]
(Lees verder onder de afbeelding.)
Te mooi voor woorden
WE DIENEN NOGMAALS OP TE MERKEN DAT het bovenstaande slechts de gedachten van een individu is over de discussie aangaande de h’oor al-‘iyn, gelet op de relatieve stilte betreffende de specifieke beloningen voor vrouwen in al-Djennah.
Er is ook een andere manier om het ontbreken van details in de Koran en de Soennah betreffende de beloningen van vrouwen in al-Djennah te overpeinzen. Namelijk door het feit in acht te nemen dat geleerden opgemerkt hebben dat de grootste beloning van Allah in al-Djennah bewust onbeschreven is gebleven.
Geduld is, net zoals vasten, een daad waarvoor Allah geen bepaalde beloning heeft bepaald; en het laatstgenoemde wordt beschouwd als een belangrijk onderdeel van het eerstgenoemde. Imam Ibn al-‘Arabie zei:
“Onze Heer, moge Hij Geprezen en Verheven worden, heeft ons verteld dat de beloning voor rechtschapen daden verveelvoudigd kunnen worden met een factor tussen één en zevenhonderd. Maar Hij heeft de kennis over de hoeveelheid aan beloning voor geduld achtergehouden voor ons, en Hij heeft de kennis daarover voor Zichzelf gehouden. ‘…Waarlijk, slechts de geduldigen zullen hun beloning volledig ontvangen zonder berekening.’ [Nederlandstalige interpretatie van soerat az-Zoemar (39), aayah 10.]” [Ah’kaam al-Qor-aan (4/77).] (Zie https://islamqa.info/en/221201.)
Er is geen twijfel dat geduld talrijke situaties en omstandigheden omvat, van geduld met individuen tot geduld met moeilijke levensomstandigheden. Vrouwen, die gewend zijn geraakt dat er tegen hen gezegd wordt: “Wees geduldig zuster!” als antwoord op enig verzoek om hulp, zijn wellicht meest bekend met de realiteit van geduld op dagelijkse basis.
Aldus kan dit heel goed de sleutel zijn tot die vraag die heel veel vrouwen bezig houdt – waarom worden vrouwen niet verteld wat hun specifieke beloningen zijn? Het is omdat we zo’n geduld hebben met het patriarchaat (mannelijke dominantie) en de daarmee samenhangende fitna, dat de beloning ervoor van dermate hoge maat is, en dat het op maat gemaakt wordt voor elke vrouw wanneer zij al-Djennah binnengaat, dat er eenvoudigweg geen woorden voor zijn om de enorme omvang ervan te omschrijven.
Tenslotte kunnen we zeggen dat de beloningen die Allah de Meest Verhevene in petto heeft voor degenen die al-Djennah binnengaan veel groter/mooier zijn dan hetgeen wij ons kunnen conceptualiseren (met duidelijke begrippen of beelden kunnen voorstellen). Zoals altijd dienen we te begrijpen dat Allah de Meest Rechtvaardige is en dat Hij ons nooit zal onthouden wat Hij ons beloofd heeft – een eeuwigheid aan grenzeloze vreugde en genietingen zonder einde, aan vrijheid van alle pijn en ongemakken die we ooit in deze wereld hebben ervaren.
“En wie rechtschapen daden verricht – hetzij man of vrouw – terwijl hij een gelovige is, zij zijn dan degenen die het Paradijs binnengaan en hen zal geen onrecht aangedaan worden, zelfs niet ter grootte van een stipje op de achterkant van een dadelpit.” [Nederlandstalige interpretatie van soerat an-Nisaa-e (4), aayah 124.]
“En verkondig goed nieuws aan degenen die geloven en goede daden verrichten #22, dat er voor hen tuinen zijn waar rivieren (met verschillende dranken) onder door stromen. Telkens wanneer zij van het fruit ervan voorzien worden, als een voorziening, zeggen zij: ‘Dit is hetgeen waarmee we voorheen (tijdens het wereldse leven) voorzien werden,’ en het soortgelijke daarvan wordt hen gebracht, en voor hen zijn er daarin gelouterde echtgenotes en zij zijn daarin onsterfelijk.” [Nederlandstalige interpretatie van soerat al-Baqarah (2), aayah 25.]
[ #22 Noot van de vertaler: imam ash-Shaafi’ie heeft gezegd in al-Oemm: “De metgezellen en degenen die hen opgevolgd hebben en die wij nog in leven hebben gezien, waren unaniem van mening dat al-imaan (het geloof) betrekking heeft op uitspraak, handelingen en een intentie (in het hart), geen van de drie kan losgekoppeld worden van de andere.” Zeggen dat geloof louter in het hart zit (en er dus geen daden verricht hoeven te worden), is hetzelfde als een examenblad leeg teruggeven en zeggen dat kennis in de hersenen zit. Zie de artikelen De voorwaarden voor acceptabele ‘ibaadah (aanbidding) en Soorten moslims die misleid zijn. – Einde noot.]
En tot Allah keren wij allemaal terug.
[Noot van de vertaler: nu we een aardig beeld hebben over al-Djennah (het Paradijs), is het ook belangrijk kennis te hebben over het alternatief; Djahannam (het Hellevuur). Zie het 239 pagina’s tellende boek Een glimp van de binnenkant van de Hel, geschreven door sheikh ‘Abdoer-Rah’maan ‘Abdoel-Khaaleq, vertaald door Aboe Yoesoef ‘Abdoellaah (‘Abdoellaah Bekx) en uitgegeven door uitgeverij Momtazah. Dit interessante boek is te bestellen in de islamwinkel van www.uwkeuze.net.
Omschrijving:
Een oprecht gelovige zal streven om het Paradijs binnen te mogen treden en hij zal trachten alles te mijden wat hem van het Paradijs zal weerhouden. Want kan men het Paradijs niet betreden, dan is de Hel zijn verblijfplaats en de Hel is een verschrikkelijke bestraffing.
Hoewel we het Hellevuur en de bestraffingen daarin nooit exact kunnen begrijpen en voorstellen, tracht dit boekje enigszins een beeld te geven van de Hel en waarom we Allah en Zijn bestraffing dienen te vrezen.
Het vergroot ook ons begrip van de betekenis van zonde en dat het niet gehoorzamen van Allah een zeer ernstige zaak is. Eén van de redenen dat dit begrip teweeg kan brengen, is een zin van een deugdzame man die heeft gezegd: “Kijk niet naar hoe klein de zonde is, maar denk aan Degene Die je ongehoorzaam bent geweest.” – Einde noot.]
De weg naar al-Firdaws al-A’laa – de hoogste rang van het Paradijs
Meer vrouwen in de Hel dan mannen?
Hoe word je een vip op de Dag des Oordeels
18 Eigenschappen waar Allah van houdt
10 Manieren om je imaan (geloof) te vermeerderen
Durf jouw dromen waar te maken
De voorwaarden voor acceptabele ‘ibaadah (aanbidding)
Taqwaa (Godvrezendheid), dat moet je hebben
Zonden heroverwegen: zijn kleine zonden echt klein?
De boetedoening voor zonden is berouw
De belangrijkheid van akhlaaq – goed gedrag
al-H’oor al-‘iyn – de vrouwen van het Paradijs
