Wees niet lui met het voeren van gesprekken met Allah.
Vertaald en samengesteld door Aboe Yoesoef ‘Abdoellaah.
Dit artikel is ook als voorlezing te beluisteren op YouTube.
Alle lof is voor Allah, Heer der werelden. Wij vragen om Zijn Hulp en vragen Hem om Vergiffenis en zoeken toevlucht bij Hem tegen onze kwade ego’s en onze slechte daden. Wie Allah leidt, niemand kan hem misleiden; en wie Hij laat dwalen, niemand kan hem leiden. Ik getuig dat er geen andere god is dan Allah en dat Moh’ammed Zijn dienaar en profeet is. Moge de vrede en de zegeningen van Allah neerdalen op de voornaamste van alle boodschappers, Moh’ammed, alsook op zijn familie, al zijn metgezellen en iedereen die hun voorbeeld volgt. Voorts:
Het belang van de verplichte (waadjib) gebeden is hopelijk bij alle moslims bekend. Zie het artikel Het islamitische oordeel over degene die het gebed nalaat. Zie ook de rubriek Het gebed voor diverse artikelen over het gebed. Naast de vijf verplichte gebeden (al-fadjr, ad-dhzohr, al-‘asr, al-maghrib en al-‘ishaa-a) zijn er ook verschillende gebeden die men op vrijwillige basis kan verrichten. Dit noemt men soennah, moestah’abb of naafil.
De meerderheid van de geleerden op het gebied van oesoel al-fiqh zegt dat er geen verschil is tussen soennah, moestah’abb, tatawwoe’ (vrijwillige handelingen) en naafil. Maar de h’anafies zeggen iets anders. Zij beschouwen mandoeb (aanbevolen) als van hetzelfde niveau als naafil, en zij maken onderscheid tussen soennah en naafil en beschouwen soennah hoger in status. (Sharh’ al-Waraqaat fie Oesoel al-Fiqh van sheikh ‘Abd-Allaah al-Fawzaan, 26.)
Dit artikel gaat over het belang en de voortreffelijkheid van vrijwillige gebeden. Allaah Ta’aalaa (Verheven is Hij) zegt in een h’adieth qoedsie (#1) (Nederlandstalige interpretatie): “…En Mijn dienaar blijft steeds dichter bij Mij komen door (het verrichten van) vrijwillige daden van aanbidding, totdat Ik hem liefheb….” [Verhaald door Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hem zijn), overgeleverd door al-Boekhaarie. Zie H’adieth 38 van De veertig ah’aadieth van an-Nawawie voor de volledige h’adieth met uitleg van sheikh Ibn al-‘Oethaymien.]
<<<(#1) Zie het artikel Het verschil tussen de Qor-aan en h’adieth qoedsie.>>>
Het gebed behoort tot de meest voortreffelijke daden van aanbidding [zie De voorwaarden voor acceptabele ‘ibaadah (aanbidding)] die een moslim kan doen om dichter bij Allah Ta’aalaa te komen. De profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Het gebed is het beste dat voorgeschreven is. Dus wie het veel kan verrichten, laat hem dat dan doen.” [Overgeleverd door at-Tabaraanie en als h’asan (goed) geclassificeerd door al-Albaanie in Sah’ieh’ al-Djaami’ (3870).]
Dit artikel is rijkelijk voorzien van afbeeldingen, die men kan gebruiken voor da’wah. Plaats ze op social media, stuur ze naar broeders/zusters en verdien dezelfde h’asanaat als zij die ernaar handelen, in shaa-a Allaah. (Klik op de afbeeldingen om ze vergroot weer te geven.)
Over de voortreffelijkheid van vrijwillige gebeden kunnen we kort het volgende zeggen (en vervolgens wordt er iets gezegd over de tijden waarop het verboden is vrijwillige gebeden te verrichten):
1.) Vrijwillige gebeden dienen als aanvulling voor eventuele onvolledigheid in de verplichte gebeden.
Op de Dag der Opstanding zal men ter verantwoording geroepen worden voor elke grote en kleine daad, ook al is men daarvoor ter verantwoording geroepen in het graf. Het eerste waar men rekenschap over verschuldigd is, is het gebed.
Er is overgeleverd van Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hem zijn) dat de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Het gebed is het eerste van hun daden waarvoor de mensen ter verantwoording worden geroepen op de Dag der Opstanding. Onze Rabb (Heer) zal tegen Zijn engelen zeggen, hoewel Hij het het beste weet: ‘Kijk naar het gebed van Mijn dienaar, is het compleet of onvolledig?’ Als het compleet is, zal het als compleet genoteerd worden. Maar als het onvolledig is, dan zal Hij zeggen: ‘Kijk en zie of Mijn dienaar enige vrijwillige (naafil – nawaafil) gebeden verricht heeft.’ Als hij vrijwillige gebeden verricht heeft, dan zegt Hij: ‘Vul de verplichte gebeden van Mijn dienaar aan met zijn vrijwillige gebeden.’ Vervolgens zal de rest van zijn daden op een vergelijkbare manier onderzocht worden.” [Overgeleverd door Aboe Daawoed, 864; door al-Albaanie als sah’ieh’ (authentiek) geclassificeerd in Sah’ieh’ Abie Daawoed, 770.]
2.) Bid elke dag 12 vrijwillige raka’aat, en er wordt voor jou een huis gebouwd in het Paradijs.
De moeder der gelovigen Oemm H’abiebah Ramilah bint Aboe Soefyaan (moge Allah tevreden over haar zijn) verhaalde dat zij de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) heeft horen zeggen (Nederlandstalige interpretatie): “Er is geen moslimdienaar die iedere dag twaalf vrijwillige raka’aat voor Allah de Verhevene bidt, of Allah bouwt voor hem een huis in het Paradijs.” Of: “…er wordt voor hem een huis in het Paradijs gebouwd.” (Overgeleverd door Moeslim.)
Noot: volgens imaam an-Nasaa-ie en at-Tirmidzie zijn deze 12 vrijwillige raka’aat de sterk aanbevolen soennah-gebeden (soennah moe-akkadah of soennan ar-rawaatib), namelijk: 2 raka’aat vóór het fadjr-gebed, 4 raka’aat vóór en 2 raka’aat na het dhzohr-gebed, 2 raka’aat na het maghrib-gebed en 2 raka’aat na het ishaa-e-gebed.
3.) Twee raka’aat van salaat ad-dhoh’aa zijn gelijk aan 360 liefdadigheden.
Ah’med en Aboe Daawoed leverden over van Boeraydah dat de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Er zijn 360 gewrichten in een mens en men moet voor elk een liefdadigheid verrichten.” De mensen zeiden: “Hoe kunnen we dat doen, o boodschapper van Allah?” Hij antwoordde: “Men kan het slijm (of viezigheid) dat men vindt in de moskee bedekken, of iets schadelijks van de straat verwijderen. Als men dit niet kan doen, kan hij twee raka’aat van dhoh’aa bidden en dat zal voldoende voor hem zijn.”
Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hem zijn) zei: “Mijn vriend (de boodschapper van Allah – vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) adviseerde mij om drie dingen te doen en ik zal ze niet in de steek laten tot ik sterf: (1) drie dagen per (maan)maand vasten, (2) het dhoh’aa gebed bidden en (3) vóór het slapen het witr gebed bidden.” (Overgeleverd door al-Boekhaarie en Moeslim.)
Zie de artikelen De voortreffelijkheid van het dhoh’aa gebed / Vrijwillig vasten / Qiyaam al-layl (het nachtgebed) en al-witr.
4.) De twee raka’aat soennah vóór salaat al-fadjr zijn beter dan de hele wereld.
‘Aa-ieshah (moge Allah tevreden over haar zijn) verhaalde dat de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “De twee raka’aat vóór het ochtendgebed (al-fadjr) zijn beter dan de hele wereld en al hetgeen het bevat.” (Overgeleverd door Moeslim.)
‘Aa-ieshah (moge Allah tevreden over haar zijn) verhaalde dat de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) nooit meer stipt en strikt was in het verrichten van nawaafil dan de twee raka’aat (soennah) vóór het ochtendgebed (al-fadjr). (Overgeleverd door al-Boekhaarie en Moeslim.)
5.) Vier raka’aat vóór en na de dhzohr is bescherming tegen het Hellevuur.
Oemm H’abiebah (moge Allah tevreden over haar zijn) verhaalde dat de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Wie vier raka’aat vóór het dhzohr gebed en vier raka’aat erna verricht, Allah zal hem beschermen tegen het vuur van de Hel.” (Overgeleverd door Aboe Daawoed en at-Tirmidzie.)
6.) Men dient de witr het laatste gebed te laten zijn ‘s nachts.
‘Abdoellaah ibn ‘Oemar (moge Allah tevreden over hen beide zijn) verhaalde dat de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Maak de witr als jullie laatste gebed (‘s nachts).” (Overgeleverd door al-Boekhaarie en Moeslim.)
Zie het artikel Qiyaam al-layl (het nachtgebed) en al-witr.
7.) Als je de moskee binnengaat, bid dan eerst twee raka’aat voordat je gaat zitten.
Aboe Qataadah (moge Allah tevreden over hem zijn) verhaalde dat de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Als iemand van jullie de moskee binnengaat, dient hij eerst twee raka’aat te bidden voordat hij gaat zitten.” (Overgeleverd door al-Boekhaarie en Moeslim.)
Dit noemt men tah’iyyatoe l-masdjid, begroeting van de moskee. Zie het artikel De moskee – kern van de islamitische gemeenschap voor meer informatie over de etiquette wanneer men naar de masdjid gaat.
8.) De waarde van het bidden van twee raka’aat na het verrichten van de woedhoe-e.
Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hem zijn) verhaalde dat de profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) tegen Bilaal (moge Allah tevreden over hem zijn) zei (Nederlandstalige interpretatie): “Vertel mij over de meest hoopgevende handeling (oftewel die jij het meest lonend bij Allah acht) die jij gedaan hebt sinds jouw acceptatie van de Islaam, want ik hoorde het geluid van jouw voetstappen voor mij in het Paradijs.” Bilaal (moge Allah tevreden over hem zijn) zei: “Ik beschouw geen enkele (vrijwillige) daad meer lonend dan dat ik telkens wanneer ik woedhoe-e verricht gedurende de nacht of de dag, ik dan (twee raka’aat) bid zolang het voor mij voorbestemd is om te bidden.” (Overgeleverd door al-Boekhaarie en Moeslim.)
[Zie het artikel De woedhoe-e, stap voor stap.]
9.) Dat je in gesprek bent met Allah is wellicht de grootste voortreffelijkheid van bidden in het algemeen.
De profeet (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) zei hierover (Nederlandstalige interpretatie): “Allah, de Glorieuze en Verhevene, zei: ‘Ik heb het gebed tussen Mijzelf en Mijn dienaar gedeeld in twee delen en Mijn dienaar zal krijgen wat hij gevraagd heeft.’ Als de dienaar zegt (tijdens het gebed): ‘Alle lof is voor Allah, de Heer van al-‘aalamien (de werelden),’ dan zegt Allah: ‘Mijn dienaar heeft Mij geprezen.’ En wanneer hij zegt: ‘Ar-Rah’maan (de Meest Barmhartige), ar-Rah’iem (de Meest Genadevolle),’ dan zegt Allah: ‘Mijn dienaar heeft Mij verheerlijkt.’ En wanneer hij zegt: ‘De Bezitter van de Dag des Oordeels,’ dan zegt Allah: ‘Mijn dienaar heeft Mij vereerd.’ (En Hij zei een andere keer: ‘Mijn dienaar heeft zijn zaak aan mij toevertrouwd.’) En wanneer hij zegt: ‘U alleen aanbidden wij en U alleen vragen wij om hulp,’ dan zegt Allah: ‘Dit is tussen Mij en Mijn dienaar, en Mijn dienaar zal krijgen wat hij gevraagd heeft.’ En wanneer hij zegt: ‘Leid ons op het rechte pad. Het pad van degenen aan wie U Uw gunst geschonken hebt, niet (het pad) van degenen waarop de Toorn rust, noch dat van de dwalenden,’ dan zegt Allah: ‘Dit alles is voor Mijn dienaar, en Mijn dienaar zal krijgen wat hij gevraagd heeft.’” (Sah’ieh’ Moeslim.)
Dus wees niet lui met het voeren van gesprekken met Allah.
De hierboven genoemde vrijwillige gebeden kan men dagelijks bidden. Daarnaast zijn er ook nog andere vrijwillige gebeden, waaronder salaat al-istikhaarah (om aan Allah leiding te vragen betreffende een bepaalde kwestie), salaat al-djanaazah (het begrafenisgebed), salaat al-koesoof (gebed wanneer er een zons- of maansverduistering is), of ten tijde van een aardbeving of storm en andere angstaanjagende gebeurtenissen.
Na de afbeeldingen gaan we het hebben over de tijden waarop het niet toegestaan is om vrijwillige gebeden te verrichten. (Klik op de afbeeldingen om ze vergroot weer te geven. Gebruik de afbeeldingen voor da’wah.)
Tijden waarop het niet toegestaan is vrijwillige gebeden te verrichten
Sheikh Moh’ammed ibn ‘Oethaymien (moge Allah hem genadig zijn) heeft hierover gezegd:
Al-Boekhaarie (1197) en Moeslim (827) leverden over dat Aboe Sa’ied al-Khoedrie (moge Allah tevreden over hem zijn) zei: “Er is geen gebed na het ‘asr gebed totdat de zon ondergegaan is, en er is geen gebed na het fadjr gebed totdat de zon opgekomen is.”
Moeslim (1373) leverde over dat ‘Oeqbah ibn ‘Aamir al-Djoehaanie zei: “Er zijn drie tijden waarop de boodschapper van Allah (vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) ons verbood om te bidden of onze doden te begraven: wanneer de zon duidelijk begonnen is op te komen totdat het volledig opgekomen is, wanneer het recht boven het hoofd is (het hoogste punt bereikt heeft) en wanneer de zon begint onder te gaan totdat het volledig ondergegaan is.”
Deze tijden kunnen als volgt opgesomd worden:
1.) Van het fadjr gebed totdat de zon opgekomen is ter hoogte van een speer (oftewel van het fadjr gebed tot 15 minuten na de shoeroeq).
2.) Wanneer de zon recht boven je hoofd staat totdat het hoogste punt gepasseerd is (oftewel de 10 minuten voor salaat ad-dhzohr).
3.) Van het ‘asr gebed totdat de zon volledig ondergegaan is (oftewel van het ‘asr gebed tot aan de adzaan van salaat al-maghrib).
[Noot van uwkeuze.net: sheikh Ibn ‘Oethaymien definieerde het tijdsbestek voor salaat ad-dhoh’aa (of andere vrijwillige gebeden – oftewel de periode tussen punt 1 en 2 hierboven) als vanaf een kwartier nadat de zon opgekomen is (oftewel 15 minuten na de shoeroeq) tot aan tien minuten vóór het dhzohr gebed. (Al-Sharh’ al-Moemti’, 4/122.)]
De woorden “er is geen gebed” omvatten alle gebeden, maar sommige gebeden zijn uitgezonderd op basis van teksten en anderen zijn uitgesloten volgens idjmaa’ (consensus onder de geleerden).
Hiertoe behoren:
– Wanneer men de moskee binnengaat. Als iemand de moskee binnengaat na het fadjr gebed of na het ‘asr gebed, dan dient hij niet te gaan zitten totdat hij twee raka’aat gebeden heeft (tah’iyyatoe l-masdjid), want er is een reden voor dit gebed.
– Na het verrichten van de woedhoe-e. Als iemand de woedhoe-e verricht, is het toegestaan voor hem om daarna twee raka’aat te bidden op een tijd waarop bidden normaliter verboden is, want er is een reden voor dit gebed.
– Het istikhaarah gebed. Als iemand salaat al-istikhaarah wil bidden om leiding aan Allah te vragen aangaande een beslissing, dan dient hij twee raka’aat te bidden en vervolgens de doe’aa-e van istikhaarah te reciteren. Als hij geconfronteerd wordt met een zaak die hij niet kan uitstellen, dan mag hij daar istikhaarah voor bidden op een tijd waarop bidden eigenlijk verboden is. Dat is toegestaan. (Zie het artikel Salaat al-istikhaarah voor meer informatie over dit gebed.)
Samenvattend, deze h’adieth (“er is geen gebed na het ‘asr gebed en er is geen gebed na het fadjr gebed”) is specifiek; als iemand een gebed verricht waar een reden voor is, dan is dat niet verboden.
Wat ik vermeld heb is de mening van as-Shaafa’ie (moge Allah hem genadig zijn) en een van de twee meningen overgeleverd van imaam Ah’med (moge Allah hem genadig zijn), alsook de mening waar Ibn Taymiyyah (moge Allah hem genadig zijn) de voorkeur aan gaf. En dit is de correcte mening, want er is geen verbod voor gebeden waar een reden voor is.
[Einde citaat – Madjmoe’ Fataawaa al-Sheikh Ibn ‘Oethaymien (14/344).]
Relevante artikelen:
Het gebed van de profeet ﷺ (Samenvatting van de beschrijving van het gebed van de profeet ﷺ van de takbier tot de tasliem, alsof je het ziet.)
Gids tot een goed gebed (gratis e-boek, pdf, 159 pagina’s, 1,9 mb)
50 Veelvoorkomende fouten in het gebed
De voortreffelijkheid van het dhoh’aa gebed
Het gebed (diverse artikelen + 3 gratis e-boeken aangaande het gebed)
