Ayoub – vrede zij met hem.
Uit Qisas al Anbiyaa’ (Stories of the Prophets) van Ibn Kathir رحمه الله (moge Allaah hem genadig zijn).
Vertaald door Anouar Ben.
‘Ben je ziek? Hopeloos? Heb je huwelijksproblemen? Financiële problemen? Problemen op ander gebied? Lees onderstaand verhaal van Ayoub (Job – ‘aleyhi salaam – vrede zij met hem) en trek er lering uit. Het boegbeeld van geduld en standvastigheid.’
Ibn Ishaaq (moge Allaah hem genadig zijn) gaf aan dat hij een man van de Rum was. Zijn naam was Ayoub, Ibn Mose, Ibn Razeh, Ibn Esau, Ibn Isaac, Ibn Ibrahim. Een ander heeft gezegd dat hij Ayoub, Ibn Mose, Ibn R’imil, Ibn Esau, Ibn Isaac, Ibn Yaqub was. Er zijn ook andere overleveringen van deze afstamming. Ibn ‘Asaker heeft overgeleverd dat zijn moeder een dochter van Lut (Lot – ‘aleyhi salaam) was. Er is ook gezegd dat zijn vader iemand was die in Ibrahim (Abraham – ‘aleyhi salaam) geloofde toen hij in het vuur werd geworpen.
De eerste mening is het meest aannemelijk, want hij was een afstammeling van Ibrahim’s nakomelingen zoals Allaah de Almachtige verklaart (Nederlandstalige interpretatie): “En dat was Ons argument welke Wij gaven aan Abraham tegen zijn volk. Wij verheffen in rangen wie Wij willen. Waarlijk, jouw Heer is Alwijs, Alwetend. En Wij schonken hem Izaak en Jakob, allen leidden Wij. En daarvóór leidden Wij Noah en van zijn nageslacht David, Salomo, Job, Jozef, Mozes en Aäron. En zo belonen Wij de weldoeners.” [Soerat al-An’aam (6), aayah 83-84.]
Allaah prees Zijn dienaar Ayoub (Job – ‘aleyhi salaam) in Zijn glorierijke Qor’aan (Nederlandstalige interpretatie): “…Waarlijk, Wij troffen hem geduldig aan. Wat een uitstekende dienaar! Waarlijk, hij toonde veelvuldig berouw.” [Soerat Saad (38), aayah 44.]
Ayoub (‘aleyhi salaam) was berouwvol, Allaah gedenkend met dankbaarheid, geduld en standvastigheid. Dit was de oorzaak van zijn redding en het geheim van Allaah’s prijzing van hem.
Het verhaal van Job, of Ayoub (vrede zij met hem)
Een groep engelen bespraken Allaah’s andere menselijke schepselen, hoe degene die nederig waren Allaah’s gunsten verdienden terwijl degene die arrogant waren Zijn ongenoegen over zichzelf afriepen. Eén van de engelen merkte op: “Het beste schepsel dat vandaag de dag op aarde is, is Ayoub, een man met een nobel karakter die geduld toont en zijn Gulle Heer altijd gedenkt. Hij is een uitstekend voorbeeld voor de dienaren van Allaah. In ruil heeft Zijn Heer hem gezegend met een lang leven en voldoende rijkdom, toch is hij nooit hoogmoedig of egoïstisch. Zijn familie, zijn dienaren als wel als de behoeftigen en de armen delen in zijn welzijn; hij voedt en kleedt de armen en koopt slaven om ze vrij te laten. Hij geeft degene die zijn liefdadigheid ontvangen het gevoel hem een plezier te doen, zo goedaardig en vriendelijk is hij.”
Iblis (de satan), die dit alles hoorde, ergerde zich hieraan. Hij plande Ayoub tot corruptie en ongeloof te verleiden, dus hij haastte zich tot hem. Hij probeerde Ayoub van zijn gebed af te leiden door hem over de goede dingen in het leven toe te fluisteren, maar Ayoub was een ware gelovige en zou zich niet door kwade gedachten laten verleiden. Dit ergerde Iblis nog meer, dus begon hij Ayoub nog meer te haten.
Iblis deed zijn beklag bij Allaah over Ayoub. Hij zei dat ondanks dat hij voortdurend Allaah aan het prijzen was, hij dit niet deed uit oprechtheid, maar om Allaah tevreden te stellen zodat zijn rijkdom niet afgenomen zou worden. Het was schijn uit hebberigheid. Iblis zei: “Als U zijn rijkdom wegneemt, zult U zien dat zijn tong Uw Naam niet langer zal noemen en zijn bidden zal stoppen.”
(Lees verder onder de afbeelding.)
Allaah zei tegen Iblis dat Ayoub (‘aleyhi salaam) behoorde tot Zijn meest oprechte dienaren. Hij aanbad Hem niet vanwege de gunsten; zijn aanbidding kwam voort uit zijn hart en had niks te maken met materiële zaken. Maar om de diepgang van Ayoub’s oprechtheid en geduld te bewijzen aan Iblis, stond Allaah hem toe om te doen wat hij en zijn helpers wensten met Ayoub’s rijkdom.
Iblis was erg blij. Hij liet zijn helpers bijeenkomen en ze vernietigden Ayoub’s vee, dienaren en boerderijen totdat hij achterbleef zonder bezittingen. Zich in zijn handen wrijvend van vreugde verscheen Iblis voor Ayoub (‘aleyhi salaam) in de gestalte van een wijze oude man en zei tegen hem: “Al je rijkdom is verdwenen. Sommige mensen zeggen dat het komt omdat je teveel aan liefdadigheid gaf en dat je je tijd verspilt met je aanhoudende gebeden tot Allaah. Anderen zeggen dat Allaah dit over je heeft gebracht om je vijanden een plezier te doen. Als het in Allaah’s vermogen was om schade te voorkomen, dan had Hij jouw rijkdom wel beschermd.”
Trouw aan zijn geloof antwoordde Ayoub (‘aleyhi salaam): “Wat Allaah van mij heeft afgenomen, behoort aan Hem. Ik was alleen de zaakbewaarder voor een tijdje. Hij geeft aan wie Hij wil en Hij houdt achter van wie Hij wil.” Met deze woorden onderwierp Ayoub zich weer aan zijn Heer.
Toen Iblis dit zag, voelde hij zich gefrustreerd, dus richtte zich weer tot Allaah: “Ik heb Ayoub van al zijn bezittingen ontdaan, maar nog blijft hij U dankbaar. Hij verbergt echter alleen maar zijn teleurstelling, want hij hecht veel waarde aan zijn vele kinderen. De ware test van een ouder is door zijn kinderen. Dan zult U zien hoe Ayoub U zal afwijzen.”
Allaah schonk Iblis de autoriteit maar waarschuwde hem dat het Ayoub’s geloof in zijn Heer of zijn geduld niet zou doen afnemen.
Iblis verzamelde wederom zijn helpers en stelde zijn kwade plannen vast. Hij schudde de fundering van het huis waar Ayoub’s kinderen woonden en liet het gebouw instorten, hen allen dodend. Toen ging hij naar Ayoub (‘aleyhi salaam) vermomd als een man die hem zijn medeleven kwam betuigen. Op een geruststellende toon zei hij tegen Ayoub: “De omstandigheden waarin je kinderen gestorven zijn, waren droevig. Jouw Heer beloont je zeker niet juist voor al jouw gebeden.” Na dit gezegd te hebben, wachtte Iblis gespannen af, hopend dat Ayoub er nu klaar voor was om Allaah af te wijzen.
Maar wederom stelde Ayoub (‘aleyhi salaam) hem teleur door te antwoorden: “Soms geeft Allaah en soms neemt Hij. Hij is soms tevreden en soms ontevreden met onze daden. Ook al is iets voordelig of schadelijk voor mij, ik zal vast blijven houden aan mijn geloof en dankbaar blijven aan mijn Schepper.” Toen wierp Ayoub zich neer voor zijn Heer. Iblis was zeer geërgerd. Iblis richtte zich weer tot Allaah: “O mijn Heer! Ayoub’s rijkdom is weg, zijn kinderen zijn dood, maar hij heeft nog steeds een gezond lichaam, en zolang hij geniet van een goede gezondheid zal hij U blijven aanbidden in de hoop zijn rijkdom terug te krijgen of meer kinderen te krijgen. Schenk me de autoriteit over zijn lichaam zodat ik het kan verzwakken. Hij zal de aanbidding van U zeker verwaarlozen en zal dus ongehoorzaam worden.”
Allaah wilde Iblis de les leren dat Ayoub (‘aleyhi salaam) een trouwe dienaar van zijn Heer was, dus willigde Hij het derde verzoek van Iblis in, maar stelde een voorwaarde: “Ik schenk je de autoriteit over zijn lichaam maar niet over zijn ziel, intellect of hart, want in die plaatsen bevindt zich kennis van Mij en Mijn religie.”
Bewapend met deze nieuwe autoriteit begon Iblis wraak te nemen op Ayoub’s lichaam en vulde het met ziektes totdat het ingekrompen was tot enkel vel en been en hij leed ernstige pijnen. Maar door al het lijden heen bleef Ayoub (‘aleyhi salaam) sterk in zijn geloof, geduldig alle moeilijkheden ondergaand zonder te klagen. Allaah’s rechtschapen dienaar wanhoopte niet en richtte zich niet tot anderen voor hulp, maar bleef hoopvol voor Allaah’s Genade. Zelfs naaste familieleden en vrienden lieten hem in de steek. Alleen zijn goedaardige, liefhebbende vrouw bleef bij hem. In zijn hulpbehoevende tijden stortte zij haar goedaardigheid over hem uit en zorgde voor hem. Ze bleef zijn zielsverwant en steun door de vele jaren van zijn lijden heen.
(Lees verder onder de afbeelding.)
Daarom werd Iblis wanhopig. Hij vroeg zijn helpers om raad, maar zij konden hem geen advies geven. Ze vroegen: “Hoe komt het dat jouw slimheid Ayoub niet tegen kan werken, terwijl je er wel in slaagde Adam (‘aleyhi salaam), de vader van de gehele mensheid, uit het Paradijs te misleiden?”
Iblis ging naar Ayoub’s vrouw in de gestalte van een man. “Waar is je man?,” vroeg hij haar.
Ze wees naar een haast levenloze vorm op het bed en zei: “Daar is hij, zwevend tussen leven en dood.”
Iblis herinnerde haar aan de dagen toen Ayoub een goede gezondheid had, rijkdom en kinderen. Plotseling overkwam haar de pijnlijke herinnering van jaren van moeilijkheden en ze barstte in tranen uit. Ze zei tegen Ayoub: “Hoelang zul je deze marteling van onze Heer ondergaan? Moeten we voor altijd zonder gezondheid, kinderen en vrienden blijven? Waarom vraag je Allah niet om dit lijden weg te halen?”
Ayoub (‘aleyhi salaam) zuchtte en met een zachte stem antwoordde hij: “Iblis moet je toegefluisterd hebben en je ontevreden hebben gemaakt. Vertel me, hoelang heb ik van een goede gezondheid en rijkdom genoten?”
Ze antwoordde: “Acht jaar.”
Toen vroeg Ayoub: “Hoelang lijd ik al op deze manier?”
Ze zei: “Zeven jaar.”
Ayoub zei tegen haar: “In dat geval schaam ik me om mijn Heer te vragen deze moeilijkheden weg te halen omdat ik niet langer heb geleden dan de jaren van goede gezondheid en overvloed. Het lijkt alsof jouw geloof verzwakt is en je ontevreden bent met de lotsbestemming van Allaah. Als ik ook mijn gezondheid terug heb, ik zweer dat ik je dan zal straffen met honderd slagen! Vanaf vandaag verbied ik mezelf om iets te eten of te drinken van jouw hand. Laat me met rust en laat mijn Heer doen met mij wat Hij wil.”
Bittere tranen latend en met een verzwaard hart had ze geen keus dan hem te verlaten en haar onderdak elders te zoeken. In deze hulpeloze toestand richtte Ayoub zich tot Allaah, niet om te klagen, maar om Zijn Barmhartigheid te zoeken: “…‘Waarlijk, tegenspoed trof mij, en U bent de Barmhartigste der barmhartigen.’ Dus verhoorden Wij zijn smeekbede, waarna Wij de tegenspoed die hem trof, wegnamen. En Wij gaven hem zijn familie (die hij verloren had) en het gelijke daaraan (nog meer kinderen) als een barmhartigheid van Onze Zijde en een vermaning voor de aanbidders (gelovigen).” [Nederlandstalige interpretatie van soerat al-Anbiyaa-e (21), aayah 83-84.]
Allaah de Almachtige zegt ook (Nederlandstalige interpretatie): “En gedenk Onze dienaar Job, toen hij zijn Heer aanriep (zeggende): ‘Waarlijk, de satan heeft mij geraakt met uitputting en kwelling.’ (Allah zei tegen hem:) ‘Stamp met jouw voet (op de grond, waarna er bronnen verschijnen die een genezing zijn). Dit is koud water om je te wassen en om van te drinken.’ En Wij gaven hem zijn familie (terug) en evenzoveel met hen, als barmhartigheid van Ons en een vermaning voor de bezitters van verstand.” [Soerat Saad (38), aayah 41-43.]
[Noot van uwkeuze.net: en Wij lieten (nadat Job genezen was) zijn familie tot hem terugkeren nadat zij verspreid waren in verschillende gebieden. Wij vermeerderden hun nakomelingen totdat zij in aantal vermenigvuldigd werden. Dit allemaal uit barmhartigheid van Ons, alsook als een vermaning voor de bezitters van gezond verstand die daaruit leringen dienen te trekken en te beseffen dat de Barmhartigheid van Allah dichtbij de weldoeners is en dat na tegenspoed voorspoed komt en dat de mens niet wanhopig moet zijn ten tijde van moeilijkheden. (Tefsier H’adaa-ieq ar-Rawh’ wa ar-Rayh’aan fie Rawaabie ‘Oeloemie al-Qor-aan van Moh’ammed al-Amien ibn ‘Abdiellaah al-Oeramie al-‘Alawie al-Hararie as-Shaafi’ie.) Zie de artikelen De houding van de gelovige jegens moeilijkheden en Word niet boos wanneer je beproefd wordt. – Einde noot.]
Ayoub (‘aleyhi salaam) gehoorzaamde en bijna onmiddellijk was zijn goede gezondheid hersteld. Intussen kon zijn trouwe vrouw het niet langer verdragen van haar man gescheiden te zijn en ze keerde terug om zijn vergeving te smeken, wensend hem te dienen. Toen ze haar huis binnen ging, was ze verbaasd door de plotselinge verandering: Ayoub was weer gezond! Ze omhelsde hem en bedankte Allaah voor Zijn Barmhartigheid.
Ayoub (‘aleyhi salaam) was nu bezorgd omdat hij gezworen had haar te straffen met honderd slagen als hij zijn gezondheid terug had, maar hij wilde haar geen pijn doen. Hij wist dat als hij niet voldeed aan de eed, hij schuldig zou zijn aan het breken van een belofte aan Allaah. Daarom, in Zijn Wijsheid en Barmhartigheid, kwam Allaah Zijn trouwe dienaar te hulp en adviseerde hem (Nederlandstalige interpretatie): “‘En neem in jouw hand een bundeltje gras, sla dan daarmee, en verbreek je belofte niet!’ Waarlijk, Wij troffen hem geduldig aan. Wat een uitstekende dienaar! Waarlijk, hij toonde veelvuldig berouw.” [Soerat Saad (38), aayah 44.]
[Noot van uwkeuze.net: Ayyoeb (Job – vrede zij met hem) zwoer dat hij, als Allah hem zou genezen, haar zou slaan met honderd slagen. Toen Allah Ta’aalaa (Verheven is Hij) hem genas, kon hij haar goede zorg, genade, liefde, deernis en vriendelijkheid niet compenseren met slaan. Dus gaf Allah Ta’aalaa hem een uitweg; het nemen van een bundeltje gras bestaande uit honderd sprietjes waarmee hij haar eenmaal moest slaan. Aldus vervulde hij zijn eed. Dit was de oplossing en de uitweg voor iemand die taqwaa (Godvrezendheid) voor Allah Ta’aalaa had en zich berouwvol tot Hem keerde. (Tefsier Ibn Kethier.) – Einde noot.]
Abu Hurairah (moge Allah tevreden over hem zijn) verhaalde dat de profeet Moh’ammed (sallallahu ‘aleyhi wa salaam – vrede en zegeningen van Allah zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Terwijl Ayoub naakt was, een bad nemend, viel een zwerm gouden sprinkhanen op hem en hij begon ze te verzamelen in zijn kleding. Zijn Heer riep hem: ‘O Ayoub! Heb ik je niet te rijk gemaakt om wat je ziet nodig te hebben?’ Hij zei: ‘Ja, o Heer! Maar ik kan Uw Zegeningen niet vermijden.’” (Sahih Al Bukhaari.)
Relevante artikelen:
Taqwaa (Godvrezendheid), dat moet je hebben
Word niet boos wanneer je beproefd wordt
De houding van de gelovige jegens moeilijkheden
Wees tevreden met het Besluit van Allah
Lees ook ons gratis e-boek Omgaan met stress (pdf) met diverse artikelen
