De houding van de gelovige jegens moeilijkheden

Blijf geduldig en blijf dankbaar!

Geduld sabr

Uit al-Waabil as-Sayyib (p. 110) van Ibn Qayyim al-Djawziyyah. Vertaald door zuster Rabi’ah.

Zie ook het artikel Word niet boos wanneer je beproefd wordt.

Alle lof is voor Allah.

Ten eerste

Moeilijkheden en rampen zijn een test en een teken van de liefde van Allah voor iemand, want ze zijn als een medicijn; ondanks de bitterheid geef je het toch aan degenen waar je van houdt – en omwille van Allah is het hoogste recept. In een h’adieth (profetische overlevering) lezen we (Nederlandstalige interpretatie): “De grootste beloning komt met de grootste beproeving. Als Allah van een volk houdt dan test Hij hen. Degene die dat aanvaardt verdient Zijn Welbehagen, maar degene die ontevreden is, verdient Zijn Toorn.” (Overgeleverd door at-Tirmidzie en Ibn Maadjah, deze h’adieth is h’asan.)

Moeilijkheden zijn goed voor de gelovige omdat de beloning voor hem bewaard wordt in het Hiernamaals; hoe zou het anders kunnen zijn als zijn status erdoor verhoogd wordt en zijn slechte daden kwijtgescholden worden? De profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Als Allah het goede wenst voor Zijn dienaar, dan haast Hij zich met de bestraffing in dit leven, en als Allah het slechte wenst voor Zijn dienaar, dan houdt Hij de bestraffing voor zijn zonden tegen totdat hij met al zijn zonden komt op de Dag der Opstanding.” (At-Tirmidzie, sah’ieh’.).

Al-H’asan al-Basrie zei: “Heb geen hekel aan de moeilijkheden die komen en de rampen die gebeuren, want het kan zijn dat in iets waar je een hekel aan hebt je redding ligt, en het kan zijn dat in iets waar je de voorkeur aan geeft je ondergang ligt.”

Al-Fadl ibn Sahl zei: “Er is zegen in de moeilijkheid die de wijze man niet zou moeten negeren, want het wist zonden uit, schenkt de kans op beloning vanwege geduld, verwijdert verwaarlozing, herinnert je aan de zegeningen in gezonde tijden, roept je op om berouw te tonen en moedigt aan tot het geven van liefdadigheid.”

Door moeilijkheden zoekt de gelovige beloning en er is geen manier dat te bereiken dan door geduld en er is geen manier geduldig te blijven dan door standvastig geloof en een sterke wil.

Denk aan de woorden van de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) (Nederlandstalige interpretatie): “Hoe geweldig is de situatie van een gelovige, want al zijn zaken zijn goed en dit geldt voor niemand behalve de gelovige. Als hem iets goeds gebeurt, is hij dankbaar en dat is goed voor hem. Als hem iets slechts gebeurt, draagt hij dat met geduld en dat is goed voor hem.” (Moeslim.)

Dus als moeilijkheden een moslim overkomen, dan moet hij zeggen…

inna lillaahie wa inna ilayhie raadji’oen

…en de ‘adiyaa (smeekbeden) zeggen die door de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) overgeleverd zijn.

Hoe mooi zijn die momenten waarin iemand zich tot zijn Heer keert en weet dat alleen Hij Degene is Die verlichting geeft van zorgen. Hoe geweldig is de verlichting als die komt na moeilijkheden. Allah de Verhevene zegt (Nederlandstalige interpretatie): “En voorzeker, Wij zullen jullie beproeven met iets van angst, honger, vermindering van bezittingen, zielen (levens van familie, vrienden, geliefden) en vruchten (oogst). Maar verkondig goed nieuws aan de geduldigen. Degenen die, als zij door een tegenslag getroffen worden, zeggen: ‘Waarlijk, wij behoren aan Allah, en waarlijk, wij zullen tot Hem terugkeren.’ Zij zijn het op wie zegeningen (en vergeving) van hun Heer zijn, en (zij ontvangen) Zijn Barmhartigheid, en zij zijn het die de rechtgeleiden zijn.” [Soerat al-Baqarah (2), aayah 155-157.]

Moeslim leverde over dat Oemm Salamah zei: “Ik hoorde de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) zeggen (Nederlandstalige interpretatie): ‘Er is geen moslim die een moeilijkheid meemaakt en hij zegt wat Allah opgedragen heeft – waarlijk, wij behoren aan Allah, en waarlijk, wij zullen tot Hem terugkeren, O Allah, beloon mij voor mijn tegenslag en compenseer me met iets beters – dan dat Allah hem zal compenseren met iets beters.’”

Ze zei: “Toen Aboe Salamah stierf, zei ik: ‘Wie van de moslims is beter dan Aboe Salamah, het eerste gezin dat migreerde om zich bij de boodschapper van Allah te voegen?’ Toen zei ik het (hetgeen geadviseerd wordt) en Allah compenseerde me met (een huwelijk met) de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem).”

(Lees verder onder de afbeelding.)

Ten tweede

Er zijn dingen die het voor degene die moeilijkheden meemaakt makkelijker te dragen maken:

Ibn al-Qayyim heeft in zijn waardevolle boek Zaad al-Ma’aad meerdere zaken genoemd, waaronder het volgende:

1.) Als hij kijkt naar wat hem overkomen is, dan zal hij zien dat zijn Heer hetzelfde of iets beters achter gelaten heeft voor hem, en als hij geduldig is en hij aanvaardt het, dan bewaart Hij iets dat vele malen grootser is dan wat hij verloren is door deze moeilijkheid; en als Hij gewild had, had Hij de moeilijkheid nog groter kunnen laten zijn.

2.) De heftigheid van een moeilijkheid kan verminderd worden door te denken aan degenen die het nog moeilijker hebben. Laat hem aan zijn rechterzijde kijken; ziet hij iets anders dan moeilijkheden? Laat hem dan naar links kijken, ziet hij iets anders dan verlies? Als hij naar de mensen om hem heen zou kijken, dan zou hij alleen maar mensen zien die beproefd worden door iets te missen wat ze wilden hebben of doordat iets gebeurt waar ze een afkeer van hebben. De pijn van deze wereld is als een droom of als een passerende schaduw. Als je weinig lacht, zul je veel huilen; en als je een dag gelukkig bent, zul je een leven lang ellendig zijn; en als je een tijdje hebt wat je wilt, zul je het een hele tijd zonder moeten doen. Er is geen dag vol geluk of het wordt gevolgd door een dag van pijn. Ibn Mas’oed zei: “Voor elk moment van geluk is er een moment van zorgen en geen huis is gevuld met geluk of het wordt gevuld met zorgen.” En Ibn Sirien zei: “Er is geen gelach zonder dat het gevolgd wordt door huilen.”

3.) In paniek raken doet de moeilijkheid niet verdwijnen, het maakt het zelfs erger. (Klik op onderstaande afbeeldingen om ze vergroot weer te geven. Gebruik de afbeeldingen voor da’wah.)

4.) Het missen van de beloning voor geduld en overgave, wat genade en leiding is voor geduld en het terugkeren naar Allah (door te zeggen inna lillaahie wa inna ilayhie radj’ioen), is erger dan de moeilijkheid zelf.

5.) In paniek raken verheugt de vijand en bedroeft de vriend; het maakt Allah boos en maakt de shaytaan (de satan) blij; het verwoest beloning en verzwakt een oplossing. Als men geduldig is, beloning zoekt, ernaar streeft om Allah te behagen, om zijn vriend blij te maken en zijn vijand bedroefd, en probeert de last van zijn broeders te verlichten en hen te troosten vóór ze hem troosten, dan is dit standvastigheid en een teken van perfectie – niet het slaan op de wangen, de kleren scheuren, de dood wensen en ontevreden zijn met de goddelijke beslissing (al-qadar – zie Geloof in het lot).

6.) Na geduldig zijn en de beloning zoeken, komt geluk en plezier dat vele malen groter is dan dat wat hij verkregen zou hebben met dat wat hij verloren is. Voldoende voor hem is ‘het huis van lofprijzing’ dat voor hem in het Paradijs gebouwd zal worden als beloning voor het prijzen van zijn Heer en het terugkeren naar Hem. Dus beslis welke moeilijkheid groter is: een moeilijkheid in dit leven of de moeilijkheid van het missen van het huis van lofprijzing in het eeuwige Paradijs. At-Tirmidzie heeft de volgende marfoe’ overlevering overgeleverd (Nederlandstalige interpretatie): “Op de Dag der Opstanding zullen mensen wensen dat hun huid geknipt was met scharen in dit leven, als ze de beloning zien van degenen die moeilijkheden meemaakten.” Een van de selef zei: “Zonder de moeilijkheden van deze wereld zouden we met lege handen staan op de Dag der Opstanding.”

7.) Degene Die je test, is de Alwijze en de Meest Genadevolle en Hij stuurde deze moeilijkheid niet om je te vernietigen of om je pijn te doen of om je af te maken, maar Hij onderzoekt jou, test jouw geduld, aanvaarding en geloof; het kan zijn dat Hij jouw doe’aa-e (smeekbede) hoort, zodat Hij jou voor Hem ziet staan terwijl je nederig Zijn bescherming zoekt en bij Hem klaagt.

8.) Als er geen problemen en moeilijkheden in deze wereld waren, zouden we arrogantie kunnen ontwikkelen, zelfverheerlijking, een faraonische houding en een hard hart dat zou leiden tot de ondergang in dit leven en het Hiernamaals. Het is een teken van genade van de Meest Genadevolle dat Hij ons af en toe onderzoekt met het medicijn voor moeilijkheden om ons te beschermen tegen deze ziekten, om onze overgave en dienstbaarheid gezond te houden en om alle slechte elementen te verwijderen die kunnen leiden naar onze ondergang. Alle lof is voor Degene Die genade toont door ons te testen en ons test door middel van genade, zoals is gezegd: “Allah zegent sommigen van ons met moeilijkheden ook al is dat zwaar, en Allah test sommige mensen met zegeningen.”

9.) De bitterheid van dit leven is de essentie van het Hiernamaals omdat Allah de Verhevene het eerste in het laatste zal veranderen. En de zoetheid van dit leven is de essentie van bitterheid in het Hiernamaals. Het is beter om van tijdelijke bitterheid naar eeuwige zoetheid te gaan dan andersom. Als het je nog niet duidelijk is, denk dan aan wat de profeet (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Het Paradijs is omgeven met moeilijkheden en de Hel is omgeven met verlangens.” (Klik op onderstaande afbeeldingen om ze vergroot weer te geven. Gebruik de afbeeldingen voor da’wah.)

Ten derde

In veel gevallen is het zo dat als iemand goed omgaat met moeilijkheden, dat dit wil zeggen dat hij begrijpt dat het een zegen en een geschenk is. Shaykh al-Islaam Ibn Taymiyyah zei: “Een moeilijkheid die je naar Allah doet keren is beter voor jou dan een zegen die je de herinnering aan Allah doet vergeten.”

Soefyaan zei: “Waar iemand een afkeer van heeft, kan beter voor hem zijn dan wat hij wenst, want dat waar hij een afkeer van heeft, laat hem Allah aanroepen, terwijl dat wat hij graag wil, hem achteloos maakt.”

Ibn Taymiyyah beschouwde zijn gevangenschap als een zegen die veroorzaakt werd door zijn vijanden. (Zie De brief van Ibn Taymiyyah vanuit de gevangenis.) Ibn al-Qayyim zei: “Op een dag zei hij (Ibn Taymiyyah) tegen mij: ‘Wat kunnen mijn vijanden me aandoen? Mijn tuin is in mijn hart; waar ik ook ga, het is bij me en het verlaat me nooit. Mijn gevangenschap is afzondering (een mogelijkheid om te aanbidden), mijn vermoord worden, is het martelaarschap en verbannen worden uit mijn stad is een reis.’

Hij zei over zijn gevangenschap in de vesting: ‘Als ik de inhoud van deze vesting in goud zou uitgeven, dan zou dat niet voldoende zijn om mijn dankbaarheid uit te drukken voor deze zegen.’ Of hij zei: ‘Dan zou dat niet voldoende zijn om hen te belonen voor het goede dat ze mij brachten.’

Toen hij gevangen zat, zei hij tijdens de neerknieling: ‘O Allah! Help me U te herinneren, U te danken en U goed te aanbidden (Allaahoema a’innie ala dzikrika wa shoekrika wa hoesnie ‘ibadatik).’ Maa shaa-a Allaah! Hij zei een keer tegen mij (Ibn al-Qayyim): ‘Degene die echt gevangen is, is degene die zijn hart weghoudt van zijn Heer, en de echte gevangene is degene die gevangen is door zijn wensen en verlangens.’

Toen hij de vesting binnentrad en naar de muren keek, zei hij: ‘…Daarna zal er een muur (#1) tussen hen worden opgericht met een deur (#2) daarin. Daarbinnen is er barmhartigheid (het Paradijs) en daarbuiten is er kwelling (de Hel).’ [Nederlandstalige interpretatie van soerat al-H’adied (57), aayah 13.]

<<< (#1) ‘Abdoer-Rah’maan ibn Zayd ibn Aslam zei dat de muur genoemd in deze aayah de muur is die Allah de Verhevene omschrijft in aayah 7:46. Hetzelfde is overgeleverd van Moedjaahid en anderen, en dit is correct. (Tefsier Ibn Kethier.)>>>

<<< (#2) De deur toont aan dat de slechten zich moeten realiseren dat het goede – barmhartigheid en gelukzaligheid – binnen handbereik was en dat de duisternis die hen omringt te wijten is aan hun eigen verwerping van het licht (de leiding) in het wereldse leven. De deur verwijst ook naar de verlossing van die gelovigen die eerst voor hun zonden gestraft worden in het Hellevuur, maar die uiteindelijk toch het Paradijs binnen mogen. (Uit de herziene versie van A. Yusuf Ali Quran Commentary en The Message of the Qur’aan van Moh’ammed Asad.)>>>

Allah weet dat ik nog nooit iemand heb ontmoet die meer tevreden was met zijn leven dan hij, ondanks alle moeilijkheden die hij onderging en het gebrek aan luxe en comfort; juist het tegenovergestelde daarvan, en ondanks het gevangenschap, de bedreigingen en de uitputting waar hij mee te maken kreeg. Ondanks dit alles was hij het meest gelukkig met zijn leven, het meest tevreden, het dapperst, het meest voldaan. Je kon de tekenen van geluk en plezier in zijn gezicht zien. Als we bang waren en moeilijkheden verwachtten en we hadden niemand om naartoe te gaan, dan gingen we naar hem, en zodra we hem zagen en zijn stem hoorden, verdwenen al die angsten en werden vervangen door tevredenheid, moed, zekerheid en rust.

Alle lof is voor Degene Die aan sommigen van Zijn dienaren het Paradijs toonde nog voor ze Hem ontmoetten en de poorten openden terwijl zij nog in deze wereld van daden en handelingen waren en wat van de bries en de geur naar hen kwam waardoor ze hun energie staken in het ernaar zoeken en erom streden het te verkrijgen.” (Klik op onderstaande afbeeldingen om ze vergroot weer te geven. Gebruik de afbeeldingen voor da’wah.)