10 tips om roddelen tegen te gaan

Het vlees van je dode broeder wil je echt NIET eten!!

Geschreven door J. Samia Mair.
Vertaald door Youssef El Bakiouli.

Roddelen is gemakkelijk te begaan. Een perfect acceptabel gesprek kan in een oogwenk een vervelende wending nemen. Je bent aan het roddelen zonder zelfs te beseffen hoe het heeft kunnen gebeuren. Iemand vroeg de profeet Mohammed (Allah’s zegeningen en vrede zijn met hem) over roddelen en hij zei (Nederlandstalige interpretatie): “Het is het vermelden over een man wat hij niet wil horen.” Hij zei: “Boodschapper van Allah! Zelfs als het waar is?” De boodschapper van Allah (Allah’s zegeningen en vrede zijn met hem) zei: “Als je iets onwaars uitspreekt, dan is dat lasteren.” (Muwatta-a.)

Veel mensen realiseren niet hoe breed roddelen wordt gedefinieerd. Roddelen omvat zowel het luisteren als het doen van uitspraken. Het kan gebeuren door woorden, een blik, gebaren, of schrijven. Dat een persoon mogelijk dezelfde uitspraak doet (verbaal of iets anders) in de aanwezigheid van de afwezige persoon, is geen excuus.

De ernst van roddelen wordt weerspiegeld in de beschrijving die Allah, de Meest Verhevene, heeft gegeven (Nederlandstalige interpretatie): “Zou iemand van jullie het vlees van zijn dode broeder willen eten?” [Soerat al-H’oedjoeraat (49), aayah 12.]

En de straf is streng, zoals beschreven door de profeet Mohammed (Allah’s zegeningen en vrede zijn met hem) (Nederlandstalige interpretatie): “Toen ik in de hemel werd opgenomen, kwam ik langs mensen die koperen nagels hadden en zich in hun gezicht en borsten krabden. Ik zei: “Wie zijn deze mensen, Djibriel?” Hij antwoordde: “Zij zijn degenen die zich hebben overgegeven aan roddelen en die de eer van mensen hebben belasterd.” (Dawoed.)

Roddelen kan gelukkig vermeden worden. Hier zijn 10 tips die jou kunnen helpen om deze nare gewoonte in te dammen:

1. Vergroot je kennis

De islam is een religie voor denkers. Er wordt van ons verwacht dat we ons geloof leren en dat we onderzoeken wat we niet begrijpen. Allah, de Meest Verhevene, instrueert in de Koran (Nederlandstalige interpretatie): “…en zeg: ‘Mijn Heer! Vermeerder mij in kennis.’” [Soerat Taa Haa (20), aayah 114.] (Zie de rubriek Kennis is licht met diverse artikelen en een gratis e-boek.)

Een persoon kan niet gepast met roddelen omgaan, tenzij hij de islamitische regels kent die het regelen. Ieder van ons heeft de verantwoordelijkheid om te leren wat roddelen is, wanneer het geoorloofd is om over een afwezige persoon te spreken en wat we moeten doen als we ons schuldig hebben gemaakt aan roddelen.

(Zie de artikelen Roddelen – je hebt je broeders vlees gegeten en 7 Manieren waarop je kunt roddelen. Roddelen is een uitgebreid onderwerp en we willen iedereen die meer informatie over roddelen wil daarom ook verwijzen naar het 88 pagina’s tellende boek Roddelen (al-Ghiebah) en de ongunstige effecten op de moslimgemeenschap, geschreven door H’oesayn al-Awayishah, vertaald door Aboe Yoesoef ‘Abdoellaah en uitgegeven door Uitgeverij Momtazah. Dit boek is te bestellen in onze islamwinkel, in shaa-a Allaah, waar ook de inhoudsopgave van het boek te lezen is.)

2. Vermijd mensen die over anderen praten

Sommige mensen hebben zeer weinig te vermelden als zij niet over iemand anders praten. Ik vertelde eens iemand in mijn omgeving over het islamitisch verbod op roddelen en zij antwoordde: “Dan hebben wij niets om over te praten.” Het trieste was dat zij gelijk had. Vermijd gesprekken met degenen die niet zullen stoppen met roddelen, zelfs als je daardoor een of twee vrienden verliest.

3. Vermijd plaatsen waar geroddeld wordt

De beruchte ‘waterkoeler’ staat bekend als een ontmoetingsplaats voor het uitwisselen van roddels op kantoor. Universiteitskantines en andere lunchrooms zijn andere beruchte plaatsen voor het verspreiden van geruchten. Het internet met zijn chatrooms en blogs biedt bijna een onbeperkte mogelijkheid voor roddelen. Als je elke keer dat je in een lunchroom eet, betrokken raakt bij roddelen, zoek dan een andere plek om te eten. Als roddelen de boventoon voert in bepaalde chatrooms, zoek dan op het web naar andere sites. Het punt is dat je jezelf niet in een omgeving moet plaatsen waar roddelen de norm is, omdat je er zelf bij betrokken raakt.

(Lees verder onder de afbeelding.)

4. Stel geen suggestieve vragen

Ogenschijnlijk onschuldige vragen kunnen leiden tot roddelen. “Ik heb die-en-die al een tijdje niet gezien. Hoe gaat het met haar?” In plaats van een eenvoudig antwoord te krijgen, kan het antwoord misschien zijn: “Heb je gehoord dat zij…” Sommige geleerden adviseren om niet te vragen over een afwezige persoon uit angst voor roddelen.

5. Stop met roddelen de eerste keer dat het gebeurt

Als je in een nieuwe situatie bent en mensen om jou heen beginnen te roddelen, laat ze meteen weten dat je niet bij dergelijke gesprekken betrokken kunt worden. Maak vanaf het begin duidelijk waar jij staat. Als je in een groep van niet-moslims bevindt, die waarschijnlijk de ernst van roddelen niet begrijpen, dan biedt dit een grote mogelijkheid tot da’wah. Het is niet nodig om vijandig of zelfingenomen te zijn. De profeet (Allah’s vrede en zegeningen zijn met hem) heeft gezegd (Nederlandstalige interpretatie): “Houd je aan zachtmoedigheid en vermijd hardheid en grofheid. Zachtmoedigheid (of vriendelijkheid) wordt niet in iets gevonden zonder dat dit het siert, en het wordt niet uit iets weggenomen zonder het te beschamen.” (Overgeleverd door Moeslim.) (Zie o.a. het artikel Mijn religie is vriendelijkheid.)

6. Laat mensen weten dat je probeert om niet te roddelen

De meest moeilijke opgave is stoppen met roddelen bij mensen met wie je eerder bent begonnen met roddelen. Een goede manier om de dynamiek te veranderen is ze laten weten dat je de volgende keer als je met ze gaat praten, dat je enorm je best doet om niet te roddelen en vraag ze om jou daarbij te helpen. Als roddelen steeds in het gesprek opduikt, herinner ze vriendelijk wat je probeert te doen. Misschien zullen jouw inspanningen ze aanmoedigen hetzelfde te doen. Zo niet, raadpleeg dan tip 2.

7. Volg een beleid met vrienden om elkaar eraan te herinneren om niet te roddelen

Maak een afspraak met jouw vrienden om elkaar te helpen om niet te roddelen. Als je het van tevoren bespreekt, moeten jouw vrienden zich op hun gemak voelen om jou eraan te herinneren als je een misstap begaat. En jij moet je op jouw gemak voelen om hen eraan te herinneren als zij een misstap maken. Een eenvoudige uitspraak zoals “Uh oh, ik denk dat we in de buurt van roddelen komen,” zou voldoende zijn om het gesprek in de juiste richting te sturen.

8. Speel het veilig

“Hij die zwijgt zal veilig zijn.” (Ah’med, at-Tirmidhie.) De veiligste weg om roddelen te voorkomen is om niet te praten over mensen die niet in het gesprek aanwezig zijn. Als je met deze regel start en slechts een paar uitzonderingen toestaat, zul je de mogelijkheden om te roddelen drastisch beperken.

[Zie het artikel Zeg het goede of blijf stil, dat onder andere de volgende h’adieth bevat. Aboe Hoerayrah (moge Allah tevreden over hem zijn) verhaalde dat de boodschapper van Allah (Allahs zegeningen en vrede zijn met hem) gezegd heeft (Nederlandstalige interpretatie): “Degene die gelooft in Allah en de Laatste Dag zou het goede moeten zeggen of stil blijven…” (Sah’ieh’ al-Boekhaarie en Sah’ieh’ Moeslim.)]

(Lees verder onder de afbeelding.)

9. Vergeef degenen die roddelen over jou

Wij maken allemaal fouten en Allah, de Meest Verhevene, weet dat wij zullen zondigen. We hebben geleerd hoe wij berouw moeten tonen en hoe wij Allah, de Meest Vergevingsgezinde, de Meest Genadevolle, om vergeving moeten vragen. (Zie de artikelen De boetedoening voor zonden is berouw en Berouw tonen…en weer zondigen.)

Wij worden ook aangemoedigd om anderen te vergeven, zoals vermeld staat in de Koran [Nederlandstalige interpretatie]: “En laat degenen onder jullie die begunstigd zijn (met religieuze voortreffelijkheid) en welvarend zijn niet zweren dat zij niet zullen geven aan de verwanten en de armen en de emigranten op de weg van Allah. En laat hen vergeven en kwijtschelden. Houden jullie er niet van dat Allah jullie vergeeft? En Allah is Vergevensgezind, Barmhartig.” [Soerat an-Noer (24), aayah 22.]

Al-H’asan al-Basrie legde uit wat het betekent om het kwade met het goede af te weren: “Wanneer hen iets wordt ontnomen, geven zij; en wanneer hen onrecht wordt aangedaan, vergeven zij.”

Kortom, als iemand roddelt over jou, vergeef hem/haar dan – misschien zul jij op dezelfde manier worden behandeld.

10. Denk vaak aan de dood

Sinds de tijd van de profeet (Allah’s vrede en zegeningen zijn met hem) worden moslims herinnerd aan de korte duur van dit leven en de gevolgen in het Hiernamaals. Naar verluidt groeven sommige geleerden graven in hun huizen en gingen erin liggen om zichzelf te herinneren aan die ene dag dat zij in het graf zullen liggen en niet meer in staat zouden zijn om berouw te tonen voor hun zondes. De profeet (Allah’s vrede en zegeningen zijn met hem) zocht zijn toevlucht bij Allah, de Meest Verhevene, voor de straf in het graf en wij worden aangemoedigd om dit ook te doen. Wanneer men zich realiseert dat de dood elk moment kan intreden en dat zelfs het volgende moment niet gegarandeerd is, wordt de urgentie om zichzelf te weerhouden van het roddelen zeer reëel.

[Zie het 83 pagina’s tellende boek al-Qabr – het Graf: Zegeningen en Bestraffingen van H’oesayn al-‘Awayishah, uitgegeven door Uitgeverij Momtazah, te bestellen in onze islamwinkel.]